زهرا آقامحمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی علوم خاک، دانشکده پردیس کشاورزی و منابع طبیعی ، دانشگاه تهران.
حسین علی علیخانی - استاد گروه مهندسی علوم خاک، دانشکده پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران.
جاماسب نوذری - دانشیار گروه مهندسی علوم خاک، دانشکده پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران.
احمدعلی پوربابایی - استادیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران.

چکیده­ ورمی­واش،  غنی از عناصرمیکرو، ماکرو، هورمون­های رشد، اکسین­ها، سیتوکینین­ها  و ریزموجودات مفید می­باشد.  تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر ورمی­واش به عنوان آفت­کش زیستی بر دفع یا دور کنندگی آفت کنه ی تارتن دونقطه­ای (Tetranychus urticae (Koch))،  تاثیر آن بر میزان کلروفیل و کارایی سیستم نوری II در فتوسنتز گیاه لوبیا و مقایسه­ی آن با آفت­کش شیمیایی پروپال در سال ۱۳۹۲ انجام گرفت. آلودگی مصنوعی با کنه روی گیاهان ایجاد شده و تیمارهای مورد نظر شامل ورمی­واش استریل، ورمی­واش غیراستریل، پروپال و تیمارترکیبی از آنها بر روی گیاهان به صورت دستی اسپری شدند. ۴۸ ساعت بعد از اسپری تیمارها، درصد تلفات آفت بوسیله ی ذره­بین دستی و فرمول هندرسون- تیلتون برآورد شد. ۴۵ روز بعد از رشد گیاهان شاخص کلروفیل، کارایی سیستم نوری II و وزن خشک  اندازه­گیری گردید. برای آزمایش دورکنندگی از دستگاه الفاکتومتر (دریک مرحله برگ آغشته به ورمی­واش و در مرحله­ی دوم پنبه بهداشتی آغشته به ورمی­واش) استفاده شد. در هر دو مرحله تجزیه داده­های حاصل از اثر دور کنندگی ورمی­واش روی کنه ی تارتن دونقطه­ای معنی­دار بود (p=۰.۰۵۱ برای مرحله ی اول و p=۰.۰۲۴ برای مرحله ی دوم). پروپال با غلظت کامل و ترکیب پروپال با نصف غلظت اولیه با ورمی­واش (۱:۱۰) با نصف غلظت اولیه، میانگین تلفات ۱۰۰% جمعیت کنه را داشتند. میزان کلروفیل،  کارایی فتوسیستم II و وزن خشک تمام تیمارها نسبت به شاهد افزایش معنی­داری داشت،  یعنی ورمی­واش توانسته بود با غلظتی برابر با پروپال در کنترل آفت عمل کند. استفاده از ورمی­واش می­تواند نیاز غذایی گیاه را تامین کرده، باعث افزایش مقاومت بیولوژیکی گیاه در مقابل آفات شده و از هجوم آفات نیز جلوگیری کند.

واژه­ های کلیدی: آفت­کش زیستی, دورکنندگی آفت, شاخص کلروفیل, کنه ی تارتن دونقطه­ای, ورمی­واش