احمد لواسانی - گروه زراعت- پردیس دانشگاه زابل
احمد قنبری - گروه زراعت- دانشکده کشاورزی- دانشگاه زابل
محمدرضا اصغری پور - گروه زراعت- دانشکده کشاورزی- دانشگاه زابل

چکیده هدف از این تحقیق تدوین شاخصی مرکب برای کمی کردن میزان پایداری بوم شناختی نظام های تولید گلخانه ای سیستان است. این شاخص ها اطلاعات در خصوص ساختار اجتماعی–اقتصادی کشاورزان، تولید محصولات زراعی و دامی، کود و مواد شیمیایی، مدیریت بقایای گیاهی، آب و آبیاری، خاکورزی و مکانیزاسیون، مدیریت علف های هرز و تنوع زیستی کشاورزی در گلخانه و مزرعه را ارزیابی می کند. دادههای مورد نیاز برای این مطالعه با تکمیل پرسشنامه توسط ۱۰۰ بهرهبردار در سال ۱۳۹۱ آماده گردید. پس از راستی آزمایی پرسشنامه ها داده ها تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که میانگین امتیاز شاخص پایداری در این نظام ها ۳/۴۹ است و ۲/۶۴ درصد آنها به امتیاز مساوی یا کمتر از ۴۰ دست یافته اند. نتایج رگرسیون گام به گام پس رونده نشان داد که مهم ترین عوامل تعیین کننده شاخص پایداری در نظام های گلخانه ای مورد مطالعه به ترتیب، تنوع گونه ای زراعی، تنوع علف کش و قارچ کش، مدیریت بقایای گیاهی و دسترسی به نهاده ها بودند، در حالی که مصرف کودهای شیمیایی اثر تعیین کننده­ای بر شاخص پایداری نداشت. بررسی نقاط بحرانی نظام های گلخانه ای نشان داد که برای بهبود پایداری آن ها، آموزش کشاورزان، کمک به ثبات اقتصادی آنها، اصلاح مدیریت تولید محصول و مدیریت منابع آب از اولویت برخوردار هستند.

اقتصاداکولوژی, سیستان, شاخصهای پایداری, کشاورزی پایدار, محصولات گلخانهای