معصومه ضرب استجابی - دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مژگان سپاه منصور - استاد، گروه روانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
افسانه قنبری پناه - استادیار گروه روان شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
ارسیا تقوا - استاد گروه روانپزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، تهران، ایران

هدف پژوهش حاضر اثربخشی آموزش سواد رسانه ای بر استفاده مشکل زا از اینترنت، رفتارهای انحرافی و روابط با همسالان در دانش آموزان بود. طرح پژوهش، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری یک ماهه بود. جامعه آماری، دانش آموزان دوره متوسطه دخترانه شهر تهران در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ بودند که از این جامعه، تعداد ۴۰ نفر به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش (۲۰ نفر) و گروه کنترل (۲۰ نفر) به صورت تصادفی جایگزین شدند. گروه آزمایش تحت آموزش سواد رسانه ای به مدت ۱۰ جلسه یک ساعته قرار گرفت و گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس غربالگری استفاده پرخطر و مشکل-آفرین از اینترنت جلنچیک و همکاران، مقیاس رفتارهای انحرافی رستمی و فیروز راد و مقیاس روابط با همسالان ریگبی و اسلی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آماری تحلیل واریانس مختلط بر اساس نرم افزار SPSS.۲۱ انجام گرفت. نتایج پژوهش تفاوت معناداری بین میانگین نمرات استفاده مشکل زا از اینترنت، رفتارهای انحرافی و روابط با همسالان در پس آزمون و پیگیری وجود دارد. بنابراین آموزش سواد رسانه ای تاثیر چمشگیری بر استفاده مشکل زا از اینترنت، رفتارهای انحرافی و روابط با همسالان در نوجوانان دارد و می توان از آن به عنوان روش موثر و مفیدی برای کاهش مشکلات اجتماعی و تحصیلی دانش آموزان سود جست.

روابط با همسالان, رفتارهای انحرافی, اینترنت, سواد رسانه ای