رحمان امینی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی، گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه.
مسعود ابرین بنا - استادیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه.

چکیده بیماری کپک خاکستری که عامل آن قارچ Botrytis cinerea می­باشد، از بیماری­های مهم انگور در سراسر دنیا به شمار می­رود. با اینکه این بیماری در سال­های اخیر در استان آذربایجان غربی اهمیت یافته است و خسارت­های قابل توجهی را به این محصول مهم وارد می­کند، ولی تاکنون هیچ قارچ­کشی برای کنترلآن ثبت نشده است. در این تحقیق حساسیت ۱۰۳ جدایه این قارچ که از تاکستان­های مناطق مختلف استان جداسازی گردیده بود، نسبت به قارچ­کش­های بنومیل، ایپرودیون و فن­هگزامید در شرایط درون­شیشه­ای و با استفاده از دز متمایز کننده قارچ­کش­ها، مورد بررسی گرفت. نتایج بررسی­ها نشان داد که جدایه­های مقاوم به بنومیل و ایپرودیون در سطح وسیعی در نواحی مورد مطالعه وجود دارند به طوری که بجز سلماس که جدایه­های مقاوم به بنومیل وجود نداشت، جدایه­های مقاوم به قارچ­کش­ها با درصدهای متفاوت در سایر مناطق ردیابی شدند. جدایه­های مقاوم به فن­هگزامید با فراوانی کم در شش منطقه نمونه­برداری شناسایی گردید. جدایه­هایی با مقاومت چندگانه نسبت به دو قارچ­کش نیز در در مناطق مورد بررسی پراکنده بودند. به نظر می­رسد سمپاشی­هایی که با بنومیل و ایپرودیون و یا با قارچ­کش­هایی با نحوه اثر مشابه و به منظور کنترل سایر بیماری­ها در انگور انجام گرفته است، منجر به گزینش جدایه­های مقاوم B. cinerea به عنوان بیمارگر غیرهدف و افزایش فراوانی آنها شده است. نتایج نشان داد که استفاده از بنومیل و ایپرودیون یا قارچ­کش­های با نحوه اثر مشابه در کنترل بیماری در اغلب مناطق استان غیرموثر و فن­هگزامید در صورتی که به ثبت برسد و مورد استفاده قرار گیرد، موثر خواهد بود.

واژه­ های کلیدی: انگور, کپک خاکستری, قارچ­کش, مقاومت به قارچ­کش, مقاومت چندگانه