ناصر شفیعی ثابت - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران
فرید فرهادی - دانشجوی دکتری جغرافیا، دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران

در دهه های اخیر، توانمندسازی به مثابه سازوکاری برای دستیابی به توسعه کشاورزی و در پی آن توسعه سکونتگاه های روستایی مطرح شد. زیرا، بی توجهی به مقوله توانمندسازی ساکنان روستایی و عدم شکل پذیری زیرساخت های سیاسی و اجتماعی مناسب در مناطق روستایی از موانع اصلی تحقق مشارکت در توسعه سکونتگاه های روستایی محسوب می شود. داده­های موردنیاز تحقیق از طریق پرسشنامه و از میان کشاورزان شهرستان سمیرم گردآوری شدند که ۲۶۲ نفر از آن ها به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله­ای انتخاب گردیدند. فرآیند توانمندسازی بهره برداران کشاورزی به وسیله ۶۷ گویه در قالب شاخص هایی همچون آموزش و اطلاع رسانی، دانش و آگاهی، فن آوری اطلاعات، منابع مالی و اعتباری، اعتمادسازی، همکاری و تشریک مساعی، تصمیم گیری در امور اجتماعی و اقتصادی، سنجیده شده است. شاخص توسعه نیز از طریق ۴۹ گویه در ابعاد نظام محیطی، نظام اجتماعی اقتصادی و کالبدی توسعه سکونتگاه ها سنجیده شده است. نتایج تحقیق نشان داد توانمندسازی کشاورزان روستایی در افزایش تولید محصولات کشاورزی، افزایش درآمد ساکنان روستایی و پایداری و توسعه اجتماعی اقتصادی سکونتگاه­های روستایی موثر است. البته، توجه به بهبود وضعیت درآمد کشاورزان، حمایت و هدایت آن ها برای افزایش میزان پس انداز و مشارکت در سرمایه گذاری در فعالیت های مرتبط با بخش کشاورزی، پیشنهاد می گردد.

توانمندسازی, بهره برداران کشاورزی, توسعه روستایی, سمیرم