مژگان صبری - .
اعظم استاجی - .
محمود الیاسی - .

اولین هدف این مقاله معرفی زبانشناسی اجتماعی حقوقی و کاربرد آن در تحلیل گفتمان قضایی است. زبانشناسی اجتماعی حقوقی شاخه ای نوپا است که از زبانشناسی کاربردی منشعب شده و با فرایندهای حقوقی و قانونی جامعه در ارتباط است. در این حوزه علمی اعتقاد بر این است که در تحلیل گفتمان در بافت قضایی، عوامل اجتماعی باید در نظر گرفته شوند. دومین هدف، شناخت ساختار گفتمان پلیس- متهم و بررسی نقش پلیس در این گفتمان است. بدین منظور پانزده رویداد گفتمانی مربوط به جلسات بازجویی پلیس در موقعیت قضایی شهر تهران بهصورت توصیفی-تحلیلی موردبررسی قرار گرفتند. در تحلیل دادهها از روش مالکولم کلتارد و آلیسون جانسون (۲۰۰۷)، که در تحلیل جلسات بازجویی انگلیسیزبانان به کار برده اند، و از تقسیم بندی نقش های اجتماعی زبان (هلیدی، ۱۹۷۳) استفاده شد و، در نتیجه، در این پژوهش چارچوبی توصیفی برای تحلیل گفتمان قضایی فارسیزبانان تدوین شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که در جلسات بازجویی، پلیس تصویری از شرح واقعه را در ذهن دارد و بهمنظور ترغیب متهمان به اعتراف، اقدام به پرسش گری میکند. از اینرو، گفتمان پلیس-متهم در بازجویی قضایی از ساختاری هدفمند برخوردار است. نقشهای اجتماعی زبان که در حوزه زبانشناسی نقشگرا معرفی شدهاند در رسیدن به هدف قضایی، که گرفتن اقرار مکتوب و داوطلبانه از متهمان است، به پلیس کمک میکنند.

Forensic sociolinguistics, Functional linguistics, Forensic discourse analysis, Forensic context, Police-suspect discourse