شیرین زینالی - استادیار دانشگاه، گروه روانشناسی دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران. ایمیل: sh.zeinali@urmia.ac.ir
شیرین میرزازاده - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد تبریز، تبریز، ایران

هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی توانبخشی شناختی بر حافظه کاری و سرعت پردازش بود. پژوهش حاضر از نوع مطالعات نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس­آزمون با گروه کنترل بود. از بین کودکان  ۷-۱۲ ساله با تشخیص اختلال نقص توجه/ بیش­فعالی بر اساس ملاک­های DSM-۵، ۳۰ کودک به­صورت در دسترس از مراکز رواندرمانی تبریز در سال ۱۳۹۷ انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. پرسشنامه اطلاعات جمعیت­شناختی و آزمون­های حافظه کاری و سرعت پردازش  وکسلر چهار (خرده­آزمون­های ظرفیت اعداد، توالی عدد-حروف، نمادیابی و رمزنویسی) ابزارهای این مطالعه بودند و بر اساس نتایج پیش آزمون گروه آزمایش در۱۵ جلسه ۳۰ دقیقه­ای  توانبخشی شناختی شرکت نمودند. هم­چنین پس از اتمام مداخله کودکان مجدد مورد سنجش واقع شدند. داده­های با استفاده از نرم­افزار SPSS۱۸، آزمون­های تحلیل توصیفی و مانوا تحلیل شدند. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که نمره حافظه کاری (ظرفیت عدد) و سرعت پردازش (نمادیابی و رمزنویسی) گروه آزمایش در پس آزمون نسبت به گروه کنترل تفاوت معناداری دارد (۰۰۱/۰p<)، ولی در آزمون توالی عدد-حروف بین دو گروه تفاوت معنادار مشاهده نشد.  براساس یافته های این پژوهش، می توان گفت که توانبخشی شناختی بر سرعت پردازش و بخشی از علائم حافظه کاری کودکان با علائم نقص توجه/بیش فعالی تاثیر دارد.

توانبخشی شناختی, اختلال نقص توجه/بیش فعالی, سرعت پردازش, حافظه کاری