محمد کاظم شاکر - دانشیار دانشگاه قم

در ادیان ابراهیمی، وحی مبنای همه اعتقادات و اعمال دینی است. از این رو قرآن و عهدین، به عنوان عالی ترین تجلی این وحی، در میان پیروانشان از تقدس خاصی برخوردارند. الهی دانان مسلمان و مسیحی در این که پیامبران دارای مواجهه ای ویژه با خدا بوده به حقایقی فراتر از حس و تجربه دست یافته اند، متفقند با این حال، همیشه این موضوع مطرح بوده که ذهن و زبان و فرهنگ بشری پیامبران تا چه اندازه بر قالب و محتوای پیام هایشان اثر گذاشته است. نگارنده در این نوشتار نخست به بیان سه نظریه در ارتباط با سرشت وحی پرداخته است که عبارتند از: املای الفاظ؛ الهام حقایق؛ و تجربه دینی. پس از آن، سرشت وحی قرآنی مورد بحث قرار گرفته و در پایان راه های دریافت قرآن از سوی پیامبر اکرم(ص) به تحلیل نهاده شده است.

۱- وحی ۲- الهام ۳- مکاشفه ۴- تجربه دینی ۵- رویا