علیرضا اکبری - Department of Plant Production and Genetic Engineering, Faculty of Agriculture, Lorestan University, Khorramabad, Iran.
احمد اسماعیلی* - Department of Plant Production and Genetic Engineering, Faculty of Agriculture, Lorestan University, Khorramabad, Iran.
زهرا سادات شبر - Department of Systems Biology, Agricultural Biotechnology Research Institute of Iran (ABRII), Agricultural Research, Education and Extension Organization, Karaj, Iran
نازنین امیربختیار - Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Karaj, Iran
معصومه پوراسماعیل - Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Karaj, Iran

نخود (Cicer arietinum) یکی از مهمترین حبوبات است که حساس به سرما بوده و هر ساله کاهش ناگهانی دما منجر به افت عملکرد قابل توجه آن می­شود. ریزRNA­ها، RNA­های کوچک غیررمزکننده بسیار محافظت­ شده­ ای هستند که بیان ژن را با تخریب mRNA­های هدف پس از رونویسی یا سرکوب ترجمه آنها تنظیم می­کنند و نقش آن­ها در پاسخ به سرما در گیاهان مختلف به اثبات رسیده است. در این مطالعه، به منظور شناسایی ریزRNA­های پاسخ دهنده به سرما، پس از توالی­ یابی ترانسکریپتوم در یک رقم متحمل (سارال) و یک لاین حساس به تنش سرما (ILC۵۳۳)، توالی ژن­های پاسخ دهنده به تنش سرما در نخود با استفاده ازنرم افزار c-mii مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سپس، ژن­های هدف تعدادی از ریزRNA­های مهم با استفاده از نرم­افزار psRNA Target تعیین شدند. نتایج نشان داد که ۳۰ ریزRNA در ژنوتیپ متحمل و ۲۰ ریزRNA در ژنوتیپ حساس نخود به تنش سرما پاسخ دادند. با مقایسه پاسخ ریزRNA­ها در دو ژنوتیپ مورد بررسی، ریزRNA­هایmiR۱۵۹ ،miR۳۱۹ ، miR۳۹۳ و  miR۳۹۴ به عنوان ریزRNA­های نامزد دخیل در تحمل سرما در نخود تعیین و نقش آنها مورد بررسی دقیق ­تر قرار گرفت. امید است نتایج به دست آمده در راستای ایجاد ارقام نخود متحمل به سرما مفید واقع شود.

Cicer arietinum, small noncoding RNAs, Cold responsive, Target genes, نخود زراعی, پاسخ دهنده به سرما, RNA های کوچک غیررمزده, ژن های هدف