نیلوفر صباح - دانشجوی دکتری، مهندسی معماری، گروه معماری، موسسه آموزش عالی دیلمان، لاهیجان، ایران.
رضا پرویزی - عضو هیئت علمی موسسه آموزش عالی دیلمان، گروه معماری، لاهیجان، ایران. (نویسنده مسئول).

این تحقیق به بررسی و مطالعه ی نقش عوامل اقتصادی- اجتماعی در چگونگی شکل گیری معماری مسکن ارزان قیمت در دوران بعد از انقلاب اسلامی ایران می پردازد. عواملی که بر شکل گیری معماری مسکن ارزان قیمت موثر می باشد هم در بعد اقتصادی و هم در بعد اجتماعی بررسی و مطالعه خواهد شد. همچنین در این مقاله رابطه ی میان کنش مولفه های اجتماعی- اقتصادی را با سندروم مسکن ملکی، در قالب الگوی مسکن ارزان قیمت تبیین شد. نمونه موردی موردمطالعه، معماری مسکونی معاصر در دوران بعد از انقلاب اسلامی ایران بود که به علت اثرگذاری مسائل اجتماعی و اقتصادی و چالش های عمده این دوره بررسی می شوند، و با تبیین مولفه های اقتصادی – اجتماعی و تدقیق نسبت های آن ها باهم و سایر مولفه های جانبی به مدل شکل گیری مسکن ارزان قیمت و ارائه اصول طراحی بهتر برای معماران در جهت استفاده مطلوب فضا دست یافت. نشان داده می شود که تغییر شرایط مسکن از مهم ترین عرصه های تحولات ناشی از گسترش شهرنشینی بوده است. گروه هدف می تواند قشر عمومی جامعه، کارگران، کارمندان، بازنشستگان، زنان سرپرست خانوار، خانوارهای دارای سرپرست جوان و ... باشد. برای تامین مسکن امن و سالم و در استطاعت مالی خانوار می توان هدفهای برنامه ای افزایش توان خانوارها در تامین مسکن و مقاوم سازی مساکن موجود را به کمک برنامه های اجرایی مختلف در نظر خواهیم گرفت. درنهایت راهکارهای واقعی برای کاهش قیمت مسکن پیشنهاد و ارائه می گردد.

مسکن، ارزان قیمت، معماری، عوامل اقتصادی- اجتماعی.