نگین کشاورزآلاله گورابی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه اقتصاد کشاورزی دانشکده اقتصاد و توسعه دانشگاه تهران، تهران، ایران
وحیده انصاری - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشکده اقتصاد و توسعه دانشگاه تهران، تهران، ایران
حبیب الله سلامی - استاد گروه اقتصاد کشاورزی دانشکده اقتصاد و توسعه دانشگاه تهران، تهران، ایران

افزایش هزینه­ های تولید برنج در سال های اخیر، منجر به افزایش قابل ملاحظه قیمت برنج در کشور شده است. از سویی کوچکی و خردی اراضی در کشت برنج بسیار شایع بوده که این امر به باور اقتصاددانان، عدم استفاده بهینه ،منطقه هایی که در آن کوچکی و خردی اراضی برنج تا حد زیادی به چشم می خورد، استان گیلان می باشد. بنابراین بررسی تجربی صرفه­های ناشی از اندازه در شالیزارها به منظور بهره­برداری برای کاهش هزینه­های تولید، اهمیت ویژه­ای داشته است. این تحقیق نیز با همین هدف در شالیزارهای استان گیلان که از قطب های اصلی تولید برنج به شمار می آید، انجام شده است. بدین منظور اطلاعات مربوط به تولید و هزینه ­کشت برنج از طریق تکمیل پرسشنامه از ۱۸۰ کشاورز برنجکار در چهار شهرستان استان گیلان، برای سال زراعی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ گرد­آوری شد. با بهره­گیری از نظریه دوگان، تابع هزینه در سه شکل ترانسلوگ، درجه دوم تعمیم یافته و لوئنتیف تعمیم یافته برآورد و بهترین شکل تابعی با استفاده از معیارهای اقتصادسنجی انتخاب شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که شکل تابعی ترانسلوگ مناسب ترین شکل برای بیان فناوری تولید محصول برنج است. محاسبه پارامتر ساختاری اقتصاد اندازه گویای از وجود مزیت صرفه های ناشی از اندازه در شالیزارهای برنج در استان گیلان می باشد و با توجه به منفی بودن شیب تابع هزینه متوسط امکان تعیین اندازه بهینه واحدهای تولیدی مورد بررسی نیز امکان پذیر نمی باشد. بنابراین امکان کاهش هزینه های تولید و قیمت تمام شده این محصول با افزایش اندازه شالیزارها وجود دارد. لذا سیاست یکپارچه سازی اراضی و افزایش مقیاس تولید، به عنوان راهکاری موثر برای کاهش هزینه های تولید پیشنهاد و تاکید می شود.

اقتصاد اندازه, تابع هزینه, برنج, گیلان