سمانه نیک اختر - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
شهرام ارمیده - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
شهرام میرفخرایی - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
مریم فروزان - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

سفید­بالک گلخانهTrialeurodes vaporariorum Westwood  یکی از آفات مهم­ سبزی، صیفی و گیاهان زینتی می­باشد. در کنترل این آفت، یافتن راهکارهای جایگزین به­منظور کاهش اثرات سوء ناشی از مصرف بی­رویه آفت­کش­های شیمیایی ضروری می­باشد. بنابراین در این پژوهش، اثر زیر­کشندگی (LC۲۰) سه فرمولاسیون چریش (Azadirachta indica A. Juss) شامل نیم­بسیدین®، نیم­آزال® و کوفا® روی سفید بالک گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش­ها در گلخانه با شرایط نوری ۱۶: ۸ ساعت (روشنایی: تاریکی)، دمای ۲±۲۷ درجه سلسیوس و رطوبت نسبی­۵±۶۵ درصد انجام گرفت. نتایج نشان داد فرمولاسیون نیم­بسیدین® با LC۵۰ معادل ۲۶۱/۰ میلی گرم ماده موثر بر لیتر، سمی­ترین فرمولاسیون روی پوره سن سوم این آفت بود. در بررسی اثرات زیر کشندگی، هر سه فرمولاسیون، طول دوره مراحل نابالغ، طول عمر، باروری و بقاء سفید بالک را تحت تاثیر قرار دادند. کمترین نرخ خالص تولید مثل(R۰) (۶۸/۳ نتاج/ فرد)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت(r)  (۰۶/۰­۱/ روز)و نرخ متناهی افزایش جمعیت  (λ)­(۰۶/۱ ۱/ روز)مربوط به فرمولاسیون نیم­بسیدین بود. با این حال میانگین مدت زمان یک نسل (T) تحت تاثیر غلظت­ زیرکشنده سه فرمولاسیون قرار نگرفت. یافته های پژوهش حاضر حاکی از اثرات منفی غلظت زیرکشنده (LC۲۰) هر سه فرمولاسیون چریش روی فراسنجه­های زیستی و رشد جمعیت این آفت بود. بر همین اساس، می­توان از غلظت­ زیرکشنده­ فرمولاسیون نیم­بسیدین® در مدیریت تلفیقی این آفت استفاده کرد.

مدیریت آفات, چریش, اثرات زیر کشنده, فراسنجه های رشد جمعیت