اسماعیل رضائی چیانه - گروه گیاهان دارویی مرکز آموزش عالی شهید باکری میاندوآب، دانشگاه ارومیه
علیرضا پیرزاد - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
امیر فرجامی - گروه علوم کشاورزی، دانشگاه پیام نور مرکز نقده

چکیده کودهای بیولوژیکی در کشاورزی پایدار به عنوان یک جایگزین مناسب برای کودهای شیمیایی مطرح هستند و می­توانند باعث بهبود عملکرد کمی و کیفی گیاهان دارویی شوند. در این راستا، به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیکی  بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گیاه دارویی زیره سبز آزمایشی در سال ۱۳۹۲در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار و هشت تیمار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه پیام نور استان آذربایجان غربی- شهرستان نقده اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل ازتو بارور-۱ (حاوی باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن از جنس ازتو باکتر)، فسفاته بارور- ۲ (باکتریهای حل کننده فسفات از جنس باسیلوس لنتوس و سودوموناس پوتید)، بیوسولفور (باکتریهای اکسید کننده گوگرد از جنستیوباسیلوس)، ازتو بارور+ فسفاته بارور- ۲، ازتو بارور-۱+ بیوسولفور، فسفاته بارور- ۲+ بیوسولفور، ازتو بارور-۱+ فسفاته بارور- ۲+ بیوسولفور و شاهد) بدون مصرف کودهای بیولوژیکی (بودند. نتایج نشان داد کاربرد کودهای بیولوژیک منجر به افزایش معنی دار اجزای عملکرد، و عملکرد دانه و اسانس گردید. در این میان تیمارهای ترکیبی نسبت به تیمارهای مصرف جداگانه بیشترین تاثیر را در افزایش صفات مورد مطالعه داشتند. بیشترین عملکرد دانه (۶۶/۵۵۰ کیلو­گرم در هکتار) و عملکرد اسانس (۷۱/۱۸ کیلو­گرم در هکتار) به تیمار ترکیبی سه گانه ازتو بارور+ فسفاته بارور- ۲+ بیوسولفور و کمترین مقادیر عملکرد دانه (۶۷/۳۸۹ کیلو­گرم در هکتار) و عملکرد اسانس (۵۳/۹ کیلو­گرم در هکتار) به تیمار شاهد اختصاص داشت. به طور کلی، نتایج نشان داد استفاده از کودهای بیولوژیکی اثر معنی داری در بهبود عملکرد کمی و کیفی زیره سبز داشت.

اسانس, عملکرد واجزای عملکرد, کشاورزی پایدار, گیاه دارویی