محمود چگنی - جهاد کشاورزی - شوش
شاهین انصاری دوست - گروه علمی - دانشگاه پیام نور تهران
حمداله اسکندری - گروه علمی کشاورزی دانشگاه پیام نور تهران

چکیده  یک پژوهش مزرعه­ای در سال زراعی ۸۸-۸۷ در شهرستان شوش انجام گرفت تا اثر روش های خاک­ورزی حفاظتی و مرسوم بر برخی خواص فیزیکی خاک شامل میزان برگردان شدن بقایا، وزن مخصوص ظاهری، درصد موادآلی، میزان حفظ رطوبت و نفوذپذیری خاک بررسی شود. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارها­ی آزمایش شامل آتش زدن بقایا + گاوآهن برگردان­دار+ دو بار دیسک (T۱)، حفظ بقایا+ گاوآهن برگرداندار+ دو بار دیسک (T۲)، حفظ بقایا+ چیزل+ دو باردیسک (T۳)، حفظ بقایا+دو بار دیسک عمود برهم (T۴) و بی خاک­ورزی (T۵) بود. نتایج نشان داد که روشهای خاک­ورزی تاثیر معنی داری بر صفات مورد مطالعه داشتند. به طوری که در سیستم­های خاکورزی که گاوآهن برگرداندار استفاده شد، وزن مخصوص ظاهری به طور معنی داری کمتر از سایر تیمارها بود. اگر چه از نظر میزان نگهداری بقایا در سطح خاک استفاده از گاوآهن برگرداندار در مقایسه با چیزل، میزان بقایای کمتری در سطح خاک نگه داشت اما با توجه به توصیه در نگهداری حداقل ۳۰ درصد بقایا در سطح خاک در خاک ورزی حفاظتی، بجز تیمار خاک­ورزی مرسوم که در آن بقایای گیاهی آتش زده شدند (T۱) تمامی تیمارهای خاک ورزی دروضعیت مناسبی قرار داشتند. از نظر حفظ رطوبت در تیمار­هایی که در آنها از گاوآهن برگرداندار استفاده شده میزان رطوبت بیشتری در مقایسه با استفاده از چیزل در خود نگه داشتند. همچنین، در تیمار هایی که از گاوآهن برگرداندار استفاده شد آب با سرعت بیشتری در خاک نفوذ کرد. در نهایت، با توجه به کمبود مواد آلی و همچنین شرایط خاک منطقه، گاوآهن برگرداندار+دو بار دیسک+حفظ بقایا جهت انجام عملیات خاک­ورزی قابل توصیه است.

واژه­های کلیدی: چیزل, خاک­ورزی, گاوآهن برگرداندار, مواد آلی, نفوذ پذیری خاک