سمیه کرمی - دانشگاه تربیت مدرس
سید علی محمد مدرس ثانوی - دانشگاه تربیت مدرس
فائزه قناتی - دانشگاه تربیت مدرس
مونا پوردهقان - دانشگاه تربیت مدرس

به­منظور بررسی اثر تنش کمبود آب و محلول­پاشی عنصر روی بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد ارقام سویا، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. عامل اصلی شامل سطوح مختلف تنش کم آبی در سه سطح (بدون تنش، تنش در مرحله رشد رویشی تا ۱۰ درصد    گل­دهی، تنش در مرحله گل­دهی تا ۱۰ درصد  غلاف­بندی) و عامل فرعی حاصل از ترکیب دو عامل رقم با دو سطح (L۱۷ و کلارک ۶۳) و عامل محلول­پاشی در سه سطح (بدون محلول­پاشی، محلول­پاشی آب خالص و محلول­پاشی سولفات روی (۵ در هزار)) بود. نتایج نشان داد که اکثر صفات تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند. تنش در هر دو مرحله باعث کاهش چشمگیری در عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و صفات مورفولوژیکی هر دو رقم سویا شد. به­طوری­که تغییرات به­وجود آمده در صفات مورفولوژیکی و عملکرد دانه در کرت­های تنش دیده در مرحله­ی رشد زایشی مشهودتر بود. محلول­پاشی با سولفات روی سبب افزایش عملکرد و اجزای عملکرد در هر دو رقم گردید. ارقام مورد بررسی پاسخ متفاوتی به تیمارهای آزمایشی داشتند. کلارک ۶۳ از لحاظ تحمل شرایط کم آبی نسبت به رقم L۱۷ برتری داشت ولی محلول­پاشی روی، عملکرد دانه رقم L۱۷ را بیشتر افزایش داد. به­طور کلی محلول­پاشی روی توانست اثرات مضر ناشی از تنش آب را کاهش دهد و شرایط رشد را برای گیاه بهبود بخشد.

اجزای عملکرد, تنش کم آبی, سویا, صفات مورفولوژیکی و محلول پاشی سولفات روی