علی کنعانی الوار - دانشگاه تبریز
یعقوب راعی - دانشگاه تبریز
سعید زهتاب سلماسی - دانشگاه تبریز
صفر نصراله زاده - دانشگاه تبریز

چکیده به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و نیتروژنی بر عملکرد و صفات مورفولوژیکی جو بهاری در شرایط دیم، آزمایشی در سال ۱۳۸۹ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده­ی کشاورزی دانشگاه تبریز بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. فاکتور اول دو رقم بومی­الوار و سهند جو دیم و فاکتور دوم سطوح کودی شاهد، فسفاته بارور۲، نیتراژین، ۶۰ کیلوگرم اوره(۱۰۰ درصد کودشیمیایی توصیه­ای)، نیتراژین + فسفاته بارور۲، ۳۰ کیلوگرم اوره(نصف کو شیمیایی توصیه­ای) + فسفاته بارور۲ و نیتراژین + فسفاته بارور۲ + ۲۰ کیلوگرم­ اوره(۳/۱ مقدار توصیه ای) بود. میانگین ارتفاع بوته در رقم سهند ۲۳ درصد بیشتر از رقم بومی بود. بیشترین ارتفاع بوته در رقم سهند با مصرف ۵۰% اوره+ فسفاته بارور ۲ و ۱۰۰% اوره و کمترین ارتفاع بوته در رقم بومی الوار به همراه شاهد و مصرف فسفاته بارور ۲ به دست آمد. با مصرف فسفاته بارور ۲ به همراه نصف دز توصیه شده اوره، طول سنبله نسبت به دیگر تیمارها برتری یافت. در حالت کاربرد این تیمار کودی طول سنبله نسبت به شاهد ۱۱ درصد بیشتر بود. اثر کود بر عملکرد کاه و عملکرد بیولوژیکی و اثر کود و رقم بر عملکرد دانه معنی­دار بود، میانگین عملکرد دانه در رقم سهند ۱۸ درصد بیشتر از رقم بومی بود. بیشترین عملکرد دانه در تیمار کودی مصرف ۶۰ کیلوگرم اوره بدست آمد. بیشترین عملکرد کاه با مصرف ۶۰ کیلوگرم اوره و کمترین آن در شاهد بدست آمد. با مصرف اوره عملکرد بیولوژیکی از ۲/۳ تن در شاهد به ۲/۵ تن در هکتار رسید. اثر رقم بر شاخص برداشت نیز معنی دار بود. بیشترین شاخص برداشت در رقم سهند به دست آمد. در حالت کلی، هرچند کاربرد کود شیمیایی نیتروژنی در مقدار توصیه شده می­تواند بر عملکرد و برخی صفات مرفولوژیک جو اثر مثبت و معنی­داری داشته باشد ولی چنانچه کودهای زیستی به صورت مخلوط با مقادیر کم کودهای شیمیایی مصرف شوند در دراز مدت می­توانند اثرات مثبت و مناسبی در عملکرد جو و سلامتی انسان داشته باشند.

دیم, عملکرد, کود زیستی, نیتروژن