آرش غریبی - دانشگاه قم
ابوالفتح خالقی - دانشکده حقوق دانشگاه قم

در تحقق جرایم عمدی نقش رکن معنوی انکارناپذیر است و برای انتساب جرم به فرد بزهکار صرف نظر از قلمرو حقوق ملی یا بین‎المللی کاملا ضروری است. مستند مهم در این خصوص ماده ۳۰ اساسنامه دیوان کیفری بین‎المللی و رویه عملی این دیوان است. اما سوال مهمی که پیوسته مطرح می‎باشد این است که رکن معنوی جرم معاونت در جنایات بین‎المللی چگونه سازمان می‎یابد؟ به نظر می‎رسد اولا ضرورتی برای همسان بودن رکن معنوی مباشر جنایت و معاون وی وجود ندارد و صرف وجود علم اجمالی معاون از وقوع جرم کفایت می‎کند. دوم آن که نیازی نیست که وجود رکن معنوی یاد شده واضح باشد، بلکه ممکن است به کمک مجموع اوضاع و احوال، سوءنیت معاون کشف و رکن معنوی محرز شود. نهایتا برای اینکه رکن معنوی معاونت در جنایت شکل بگیرد باید سهل انگاری و مسامحه شدید را نیز در زمره شمول قصد در معاونت قرار داد.

رکن معنوی, دیوان, سوءنیت, جنایات بین‎ المللی, معاونت