محمدرضا براتی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مهدی ذاکری نیا - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ابوطالب هزارجریبی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

بادستگاه های آبیاری آبفشان دوار که یکی از پیشرفته ترین سامانه های آبیاری بارانی می باشد، اخیرا در ایران کاربرد زیادی پیدا کرده است. با توجه به امر لزوم تحقیق در مورد سازگاری این سامانه با شرایط فرهنگی، اقتصادی، اقلیمی ایران و بهینه نمودن کارایی سامانه امری ضروری است. با توجه به موارد فوق هدف از این ارزیابی، شناخت وضع موجود دستگاه آبفشان دوار می باشد که بر اساس آن بتوان در جهت بهبود وضعیت دستگاه و رفع نقاط ضعف آن تصمیم گیری نمود. اهمیت این موضوع از یک طرف و کمبود اطلاعات از طرف دیگر، ضرورت انجام تحقیقات در این زمینه را روشن می سازد. لذا در این راستا ارزیابی سنترپیوت در دو سرعت ۱۰ و ۶۰ درصد بصورت شعاعی و عمودی صورت گرفت که در آن ضریب یکنواختی در عبور دستگاه به صورت شعاعی و با سرعت ۱۰ و ۶۰ درصد، به ترتیب ۳/۸۰ و ۴/۷۶ درصد و یکنواختی توزیع آب به ترتیب ۶/۷۲ و ۵/۶۵ درصد به دست آمد. همچنین آزمایش ضریب یکنواختی در جهت عمودی در دو سرعت مذکور به ترتیب ۱/۶۱ و ۳/۵۹ درصد به دست آمد. یکنواختی توزیع رطوبت در خاک پس از آبیاری با سرعت ۶۰ درصد نیز اندازه گیری و محاسبه شد که نتیجه مقدار ۳۷/۸۶ درصد را نشان داد. نتایج نشان داد که مقدار یکنواختی توزیع رطوبت خاک از مقدار یکنواختی توزیع آب در سطح مزرعه بیشتر بود که علت آن در جریانات افقی و فرآیند انتقال آب در زیر سطح می باشد. بر این اساس در این مناطق با وجود یکنواختی پخش آب حدود ۷۰ درصد، مقدار یکنواختی توزیع رطوبت مناسب است.

سامانه ی عقربه ای, ضریب یکنواختی, یکنواختی توزی, رطوبت خاک