فرزانه صیادزاده - استادیار، گروه عمران، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

برای ساماندهی و مدیریت رودخانه ها ضمن بررسی رفتار هیدرولیکی جریان رودخانه، بایستی محلهای سیل گیر شناسایی و درصد پیشروی سیلاب و ارتفاع آن نسبت به رقوم سطح زمین، ویژگیهای سیلاب در دوره های برگشت مختلف یا پهنه بندی سیلاب تعیین گردد. لذا در این پژوهش، حریم بستر بازهای از رودخانه آجی چای به طول ۶ کیلومتر بررسی و پهنه سیلاب تعیین شد. پس از تهیه TIN رودخانه از روی مدل رقومی با استفاده از الحاقیه HEC-GeoRAS، ۴۳ مقطع عرضی ایجاد و به مدل معرفی شد. نقشه های پهنهبندی سیل با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS برای دوره بازگشتهای ۲، ۵،۱۰، ۲۵، ۵۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ ساله تهیه شد. با بهره گیری از نتایج، پهنه سیل برای دبیهای مختلف ترسیم و مشخص شد که ۲۱/۸۶ درصد از کل پهنه سیلگرفته، مستعد سیلگیری توسط سیل-های زیر ۲۵ سال میباشد. بنابراین بخش عمدهای از آسیبها در پهنه های دشت سیلابی زیر ۲۵ سال وارد میشود. همچنین با افزایش دوره بازگشت، میانگین عمق سیل افزایش نشان داد که باعث گسترش سیل میباشد. این امر در دوره بازگشت ۲۰۰ ساله بیشتر نمایان میگردد، هنگامی که حجم زیاد سیل با افزایش عمق ظاهر میشود، هزینه های لایروبی نیز افزایش خواهد یافت.

پهنه بندی سیلاب، دوره بازگشت، رودخانه آجی چای، HEC-GeoRAS