فاصله بهینه نوار در آبیاری قطره ای نواری و کارآیی مصرف آب گندم در بافت خاک لومی رسی سیلتی

به منظور تعیین بهترین فاصله نوار تیپ در زراعت گندم از نظر عملکرد و اجزای آن و کارآیی مصرف آب و بررسی روند تغییرات شوری خاک در یک خاک با بافت لومی رسی سیلتی، آزمایشی به صورت طرح بلو ک های کامل تصادفی با ۴ تیمار (فاصله نوار ۴۵ (A)، ۶۰ (B) و ۷۵ (C) سانتی متر و تیمار شاهد، آبیاری کرتی (D)) در سه تکرار طی سال های ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸ در منطقه مهیار استان اصفهان اجرا شد. حجم آب آبیاری در هر دور آبیاری برای تیمارهای A، B و C یکسان بود و در تیمار D میزان حجم آب آبیاری در هر دور مشابه روش زارع بود. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب، اثر تیمارها بر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی در سطح یک درصد و بر کارآیی مصرف آب و شاخص برداشت در سطح پنج درصد معنی دار بود. میانگین کارآیی مصرف آب در تیمارهای A، B، C و D به ترتیب ۰/۷۹، ۰/۷۹، ۰/۷۳ و ۰/۷۸ کیلوگرم بر مترمکعب بود که تیمارهای A، B و D در گروه برتر و تیمار C در رتبه بعدی قرار گرفتند. نتایج مذکور و بررسی روند شوری خاک در انتهای فصل نسبت به ابتدای فصل در تیمارهای آزمایش نشان داد روش آبیاری کرتی نسبت به روش آبیاری تیپ کارآمدتر است. بر اساس نتایج، فواصل نوار ۴۵ و ۶۰ سانتی متر از لحاظ کارآیی مصرف آب و عملکرد نسبت به فاصله نوار ۷۵ سانتی متر در گروه بالاتری قرار گرفتند، از طرفی میزان مصرف نوار، حجم عملیات اجرایی داخل مزرعه و همچنین بقایای نوار به جا مانده در مزرعه، در فاصله نوار ۴۵ نسبت به فاصله نوار ۶۰ سانتی متر بیشتر است که از لحاظ اقتصاد کشاورز و مسائل زیست محیطی حائز اهمیت است، بنابراین اگر ملزم به استفاده روش آبیاری تیپ در زراعت گندم باشیم، فاصله نوار ۶۰ سانتی متر برای بافت خاک لومی رسی سیلتی توصیه می شود.

Keywords:

Drip tape irrigation , Tape spacing , Water use efficiency , Soil salinity , آبیاری قطره ای نواری , فاصله نوار , کارآیی مصرف آب , شوری خاک