یدالله بستان - دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.

اکوسیستم های طبیعی و نیمه طبیعی دارای خدمات مستقیم و غیرمستقیم بسیاری هستند که برآورد ارزش اقتصادی خدمات و کارکردهای مختلف آن ها می تواند گامی در جهت نگاه بانی و مدیریت کارا باشد. اکوسیستم مرتعی شیخ موسی شهرستان بابل در چند دهه گذشته به شدت تحت تاثیر مداخلات بشری از جمله ساخت وساز و چرای بی رویه دام قرار گرفته که باعث شده است خدمات و ویژگی های این اکوسیستم مهم در حد نابودی قرار گیرند. از این رو در مطالعه حاضر به بررسی ارزش اقتصادی خدمات تولید علوفه (در قالب کارکرد تولیدی) و دفع مواد زائد و خاکزایی (تشکیل خاک) (در قالب کارکردهای تنظیمی) اکوسیستم مرتعی شیخ موسی پرداخته شد. در مطالعه حاضر از روش های هزینه جایگزین و قیمت بازار برای ارزش گذاری خدمات موردنظر در سال ۱۳۹۶ استفاده شد. نتایج نشان داد که مجموع ارزش کارکرد تنظیمی و ارزش کارکرد تولیدی به ترتیب معادل ۲۶۱۵ میلیون ریال (۶۲۲۶۱/۰۶ دلار) و ۸۳۴۸ میلیون ریال (۱۹۸۷۶۷/۷۵ دلار) در سال برای کل اکوسیستم مرتعی شیخ موسی است. همچنین ارزش هر هکتار حاصل از دو کارکرد تنظیمی و تولیدی نیز به ترتیب معادل ۲۵۱۲۶۹/۷ ریال (۶ دلار) و ۸۰۲۱۷۶ ریال (۱۹ دلار) برآورد شد. نتایج نشان می دهد کارکردهای تنظیمی همانند کارکرد تولیدی اکوسیستم مرتعی مورد نظر ارزش اقتصادی بالایی دارند. از این رو قرار گرفتن در اولویت برنامه ریزی ها و توجه به آنها در جهت کاهش هزینه های محیط زیستی و پایداری اکوسیستم مورد نظر  پیشنهاد می شود.

ارزش گذاری, خاکزایی, قیمت بازاری, هزینه جایگزین