حیدر اسلامی شهربابکی - عضو هیئت علمی رشته روانشناسی سلامت، دانشگاه آزاد اسلامی انار، کرمان، ایران
ندا همتی نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشکده علوم پزشکی شهرانار، کرمان، ایران

دعا و نیایش از مهم ترین اقدامات مذهبی معنوی است که هرچند تاریخچه هزاران ساله دارد ، اما اخیرا تحقیقاتکامل علمی در مورد آن آغاز شده اس ت. دعا به عنوان یکی از روش های تربیت دینی همواره مورد توجه مربیان واساتید اخلاق بوده است. با وجود اهمیت این روش تربیتی اسلام، در بستر نظام رسمی آموزشی برخلاف تصور اولیه کمتر به طور ویژه به آن پرداخته شده است و تقریبا می توان گفت که در این زمینه پژوهش خاصیصورت نگرفته است . پژوهش حاضر که از جم له پژوهش های زمینه یابی و از نوع کاربردی است به این مهمتوجه نشان داده است. هدف اصلی این پژوهش این است که میزان شناخت دانش آموزان، نگرش آنها و همچنینرفتار و عملکرد آنها را در رابطه با دعا و نیایش مورد بررسی قرار دهد. جامعه مورد نظر این پژوهش تمام دانشآموزان پسر سوم راهنمایی شهرستان زابل می باشند که در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ مشغول به تحصیل بوده اند. تعداد این جامعه ۱۸۰ دانش آموز بود که همه آنها در نمونه آماری لحاظ شدند ؛ یعنی جامعه و نمونه یکسان بودند. برای نیل به هدف پژوهش ۶ ، فرضیه ارائه شد که حوزه شناختی، حوزه نگرشی (عاطفی) و حوزهرفتاری (عملکردی) شاگردان را از دو جنبه فردی و اجتماعی در حد مطلوب و مورد انتظار فرض میکرد. بااستفاده از یک پرسشنامه محقق ساخته که شامل ۴۵ گویه با مقیاس پنج درجه لیکرت بود ۶ فرضیه مورد نظر موردسنجش قرار گرفتند. داده ها با استفاده از آزمون خی دو تحلیل شدند که نتیجه حاکی از تایید همه فرضیه ها با اطمینان ۹۹ %بود. به عبارت دیگر تایید شد که میزان شناخت، نگرش و عملکرد دانش آموزان در رابطه با نقشو تاثیر دعا در جنبه های فردی و اجتماعی در سطح مطلوبی قرار دارد. در کنار این دیگر داده های مهم توصیفینیز مورد بررسی قرار گرفت که نتایج مفیدی را در پی داشت از جمله آنکه برای درصد قابل توجهی از دانشآموزان مفهوم قضا و قدر و ارتباط آن با دعا روشن نبود. و همچنین بسیاری از آنها درباره موانع استجابت دعاچیزی نمی دانستند . داده هایی از این دست که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته اند، ضرورت توجه هرچهبیشتر به این روش تربیتی در نظام رسمی آموزشی را روشن می کند

دعا، روش تربیت دینی، دوره راهنمایی، آموزش و پرورش