فاطمه قربان زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی دانشگاه کاشان
زهرا مجیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی دانشگاه کاشان

بحث اشتغال و بیکاری امروزه به یکی از اساسی ترین مسائل جوامع تبدیل شده است. مساله بیکاری در دو قرن اخیر با تاثیر پذیری فعالیتهای اقتصادی از سیستم اقتصاد سرمایه داری و جایگزینی پارادایم سودگرایی به جای رفع نیاز در اکثر کشورها به یک مشکل اقتصادی - اجتماعی تبدیل گردیده است بیکاری به صورت حاد از قرن هجدهم در جوامع صنعتی به عنوان یک مساله و مشکل اجتماعی مطرح گردید که ناشی از انقلاب صنعتی و تغییر الگوهای تولید مهاجرت گسترده روستائیان به شهرها و توجه سرمایه داران به کسب سود و ایجاد نیاز جدید به منظور کسب سود بیشتر به جای توجه به رفع نیازهای واقعی جوامع ،بود امروزه جوامع در حال توسعه بیشتر از جوامع صنعتی در معرض آسیبها و چالشهای ناشی از بیکاری نیروی کار قرار دارند (ملک پور و محمدی ). در واقع معضل بیکاری در چند سال اخیر مهمترین چالشی هست که دولت مردان جمهوری اسلامی ایران در صدد مقابله علمی با آنها بودند و هستند چالشی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اشتغال کشور اگر حل نشود میتواند در دهه ۹۰ تبدیل به بحران شود . پیامدهای بی واسطه این بحران ، گسترش فقر و افزایش دیگر آسیبهای اجتماعی و فرهنگی است که طبعیتا ثبات و انسجام اجتماعی را به مخاطره میاندازد . اگر چه مسیله بیکاری با توجه به تبعات آن در ناهنجاریهای اقتصادی اجتماعی و فرهنگی برای کلیه ی آحاد جمعیت کشور آزار دهنده و برای اقتصاد کشور باز دارنده است بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاه از حساسیت و اهمیت بیشتری برخوردار است. این اهمیت از یک سو به دلیل سرمایه گذاری انجام شده برای تربیت نیروی انسانی ماهر در کشور و بلا استفاده ماندن آن در فعالیتهای اقتصادی و وارد ساختن خسارت به اقتصاد ملی و از سوی دیگر فراهم نبودن زمینه برای محول کردن نقشهای اجتماعی به افراد فرهیخته برای نیل به اهداف توسعه کشور است برومند) و همکاران ، ۱۳۹۰ : ۵۳). در واقع پدیده بیکاری تحصیل کردگان در همه جا به چشم میخورد و بر حسب شرایط اقتصادی خاص هر یک میزان آن در هر کشور فرق می.کند با توجه به امر بازسازی و همچنین برنامه توسعه اقتصادی - اجتماعی - فرهنگی کشور به تبع آن نیاز روز افزون به نیروی کار متخصص و از طرفی افزایش چشمگیر ظرفیت پذیرش مراکز آموزش عالی بهطور مرتب جمالت ضد نقیضی از طرف مسئولین به گوش میرسد که گاهی از کمبود نیروهای متخصص به عنوان یک مانع مهم در راه افزایش ظرفیتهای تولیدی کشورصحبت میشود. اکثر کشورهای دنیا با مسائل و مشکلات اشتغال درگیرند ولی تعدد عوامل مشکل آفرین و ناشناخته بودن برخی از آنها در کشورهای جهان سوم موجب پیچیده تر شدن موضوع شده است. در حال حاضر نظام آموزش عالی کشور یکی از ارکان آموزش و پرورش نیروهای متخصص در کشورمان است که با توجه به تحقیقات و بررسیهای انجام شده در زمینه ارزیابی نظام آموزشی میتوان اعلام کرد که بنا به دلایل متعدد دستیابی به هدف تربیت نیروهای متخصص و کارآمد و ایجاد اشتغال برای این نیروها در سطح جامعه محقق نشده است ولی با در نظر گرفتن این موضوع که در حال حاضر جذب نیروی کار در کشور علاوه بر نیاز به دارا بودن مدرک دانشگاهی نیازمند داشتن تواناییها و ویژگیهای خاصی مرتبط با شغل مورد نظر است که این توانایی ها در طول دوران تحصیل در دانش آموختگان دانشگاهی از طریق دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی ایجاد نمیشود و این عدم تناسب بین مواد آموزشی و نیاز بازار کار از مهمترین علل موفق نبودن فارغ التحصیلان اکثر رشته ها میشود دهقان و همکاران ، ۱۳۹۵: ۸۳).

نوآوری انسانی و اجتماعی، دانشگاه، دانشگاه کارآفرین، کارآفرینی، اشتغال