محمدرضا آرام - دانشیار گروه علوم قرآن وحدیث، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تسبیح در هستی، در حقیقت بیانگر امر تجلی و حیات است؛ آنگاه که اراده الله بر خلقت تعلق می­گیرد، سنت الهی بر آن استوار است که هستی هر شیء منوط به امر تسبیح آن باشد. در این راستا، تسبیح انسان، آنگاه که در مسیر حب به مقربون قرارگیرد به شکل تحمید آشکارمی­شود که تسبیحی است خاص کسانی که در مسیر صراط مستقیم قراردارند. در ساختار سوره انسان چگونگی این تسبیح به تصویر کشیده­شده­است؛ در این سوره، معصومین (علیهم السلام) به عنوان مصداق مقربون ذاتی معرفی­شدهاند. این سوره مشتمل بر ۳۱ آیه است که آیات ۵ تا ۱۵آن اوصافی از مقربون را تشریح­نموده، درآیات ۱۶ تا ۲۳ به ویژگی­های محبین آنان و چگونگی ارتباطشان با مقربون اشاره­شده و در۷ آیه آخر نیز راهکارهای نیل به مقام مقربون ارائه­گردیده­است. در این نوشتار به شیوه ساختار­شناسی تاویلی سوره، این حقیقت عظیم به­دست­آمده که یکی از جنبه­های تسبیح مقربون، در سوره دهر در بعد وجه اللهی بودن آنان، خود را آشکار می­سازد. درخصوص تسبیح محبین نیز اینگونه نتیجه میشود که به­واسطه مودتی که با مقربون دارند، در چارچوب تسبیح صراط مستقیم  قرارخواهندگرفت که سبب می­شود به لطف الهی به درجه قرب اکتسابی نایل­آیند که این همان تحمید اصحاب یمین است.

تسبیح, مقربون, اصحاب یمین, ساختار تاویلی- عرفانی, سوره انسان