سیده پرگل شمسی - دانشجوی دکتری ادیان و عرفان،واحد خرم آباد،دانشگاه آزاد اسلامی،لرستان،ایران.
علی اکبر افراسیاب پور - دانشیار گروه ادیان و عرفان، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران،ایران. استاد مدعو گروه ادیان و عرفان، واحد خرم آباد،دانشگاه آزاد اسلامی،لرستان،ایران. نویسنده مسئول: ali۴۱۲۰۰۳@yahoo.com
علی فتح الهی - دانشیار، گروه ادیان و عرفان، واحد خرم آباد،دانشگاه آزاد اسلامی،لرستان،ایران.

معرفت نفس، یکی از نیازهای مهم  بشر است؛ مکاتب مختلف به نوعی، به آن پرداخته­اند. در عرفان اسلامی، توجه ویژه­ای به این مسئله شده­است؛ به نظر عرفا، انسان در پرتو معرفت نفس، به رشد و کمال می­رسد و نیل به معرفت خداوند، تنها از طریق معرفت نفس امکان­پذیر می­شود. عطار نیشابوری از جمله اندیشمندانی است که تلاش­کرده معرفت نفس را درونمایه آثار ادبی- عرفانی خود قراردهد. فهم نوع نگاه این عارف مسلمان به مقوله معرفت نفس می­تواند از یک سو، راهگشای پژوهش­های بعدی در این زمینه باشد، از سوی دیگر، به پرسش­های مطرح در این زمینه پاسخ مناسب ارائه­دهد. این پژوهش، مقوله «معرفت نفس» را از دیدگاه عارف بزرگ مسلمان، عطار نیشابوری، در منطق الطیر بررسی­کرده­است؛ برای این بررسی، روش توصیفی با تحلیل محتوا اختیارشده­است. برای گردآوری اطلاعات، از روش کتابخانه ای استفاده شده­است. از روش های توصیفی و استدلال عقلی، برای تحلیل یافته­ها، بهره­گرفته شده است. ابتدا، مروری کوتاه بر کتاب منطق­الطیر و اهمیت و جایگاه معرفت نفس در این اثر انجام­شده­است، انواع «خود» از دیدگاه عطار، رابطه معرفت نفس و معرفت الله، شیوه سلوک، کسب معرفت و وادی­های هفتگانه، خاصیت آینگی متقابل انسان و خدا، نفس اماره و شیوه مقابله با آن در منطق­الطیرمورد بحث قرارگرفته­است.

عطار, منطق الطیر, معرفت نفس, خودشناسی, آینگی متقابل