داود نیک کامی - استاد (نویسنده مسئول)، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
محمد طهمورث - استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
زهرا گرامی - فارغ التحصیل دکتری مدیریت منابع خاک، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، ایران

رسوبدهی از مهمترین پیامدهای منفی فرسایش خاک در خارج از محل وقوع آن است که موجب مشکلات عمده در مدیریت منابع طبیعی و عرصه های کشاورزی می شود. از این رو، این پژوهش با هدف تهیه نقشه رسوب در حوضه-های رتبه ۷ کشور که دارای ایستگاه رسوب سنجی هستند، انجام شد. براین اساس، تفکیک حوزه های آبخیز رده هفت به هفت منطقه یا ناحیه شامل: ۱) البرز شرقی ۲) البرز میانی ۳) البرز غربی ۴) ایران مرکزی ۵) زاگرس شمالی ۶) زاگرس میانی و ۷) زاگرس جنوبی صورت گرفت. آمار بلندمدت رسوب سنجی ۱۱۸ ایستگاه در این مناطق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با روش حد وسط دسته ها مقدار رسوب هر ایستگاه به عنوان مقدار مشاهده ای تعیین شد. همچنین، با استفاده از مدل EPM میزان رسوب دهی ویژه تعیین و نقشه رسوبدهی کشور برای حوزه های آبخیز مشرف به ایستگاه های هیدرومتری تهیه شد. نتایج نشان داد که میانگین وزنی رسوبدهی مشاهده ای در حوضه های مشرف بر ایستگاه های دارای آمار رسوب در کشور، بر اساس منحنی سنجه رسوب و مدل EPM، در کشور به ترتیب ۳/۳ و ۴/۳ تن در هکتار در سال است. کمترین و بیشترین میزان رسوبدهی به ترتیب با مقادیر ۲/۰ و ۵/۲ تن در هکتار در سال متعلق به مناطق زاگرس میانی و زاگرس جنوبی است.

رسوبدهی، سیمای حوزه های آبخیز، منحنی سنجه رسوب، مدل EPM