کبری معصومی - ۱- کارشناس شهرداری الکترونیک معاونت معماری شهرسازی شهرداری شیراز و کارشناس معماری، شیراز، ایران
آرش رضایی - ۲- رئیس اداره امور ساختمانی معاونت فنی و عمرانی شهرداری شیراز و دانشجوی دکترای مهندسی عمران، شیراز، ایران
محمدمهدی عدلو - ۳- کارشناس عمران معاونت فنی و عمرانی شهرداری شیراز، شیراز، ایران

در سال های اخیر با بالا رفتن قیمت زمین در کلان شهرهایی مانند شیراز و همچنین نیاز به سطوح خدماتی مختلف در ساختمان ها مانند نیاز به پارکینگ باعث شده تا تمام پروژه های ساخت و ساز حتی پروژه های کوچک مسکونی هم با گودبرداری همراه باشند. این مسئله با توجه به وجود ساختمان های قدیمی در سطح شهر و اجرای این پروژه های نه چندان بزرگ به وسیله افراد غیر متخصص، گودبرداری ها را به مناطقی خطرناک در سطح شهر تبدیل کرده است. هر ساله تعداد زیادی از کارگران جانشان را به واسطه کار در محیط های ساخت از دست می دهند و کارگران زیادی نیز آسیب می بینند، ساختمان های زیادی تخریب می شوند و مال و جان انسان ها را تحت الشعاع قرار می دهد. عدم اجرای مدیریت ایمنی صحیح در پروژه های خاکبرداری شهری در کشور موجب شده است که سالانه تعداد زیادی از افراد، به ویژه کارگران، بر اثر حوادث ناشی از فروریزش گودها جان خود را از دست داده و یا دچار انواع صدمات و معلولیت ها شوند. بهبود وضع موجود مستلزم شناخت عوامل موثر در ارتقای این وضعیت و برآورد دقیق و آگاهانه پارامترهای موثر جهت نیل به خاکبرداری ایمن می باشد. از این روی شناخت و توجه بیشتر پارامترهای تاثیرگذارتر در حین عملیات خاکبرداری موجب کاهش خسارات مالی و جانی خواهد شد. در این تحقیق با معرفی پارامترهای مختلف موثر در خاکبرداری، به تعریف روند پژوهش توسط تحلیل سلسله مراتبی (AHP) با مدل ExpertChoice و SPSS پرداخته شد و سپس اقدام به به رتبه بندی و شناخت مهمترین فاکتورها جهت نیل به خاکبرداری ایمن شهری در سطح شیراز پرداخته شده است. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش عمق گودبرداری و بارگذاری اطراف خاک و نظارت حین اجرا پبیشترین و پارامترهای شرایط محیطی کمترین تاثیر را در تامین ایمنی در حین عملیات خاکبرداری های شهری به خود اختصاص داده اند. لذا پیشنهاد می شود که توجه بیشتری به این عوامل شده تا تخریب جان و اموال عمومی مردم کمتر تحت الشعاع قرار گیرد.

کلمات کلیدی: گودبرداری شهری، عملیات خاکبرداری، عمق گودبرداری، نظارت حین اجرا، کلانشهر شیراز، مدل زوجی.