علی باقرزاده - دانشیار گروه مهندسی کشاورزی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
مهدی عباس زاده - گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران
احسان افشار - گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران

در این پژوهش با استفاده از روش زمین آمار پراکنش مقادیر کربن آلی، فسفر و پتاسیم قابل استفاده در اراضی زراعی منطقه جلگه رخ از توابع شهرستان تربت حیدریه واقع در استان خراسان رضوی مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور تعداد بالغ بر ۱۰۰ نمونه خاک در سال ۱۴۰۰ از مزارع منطقه تهیه شد. مقادیر پارامترهای مذکور برای هر نمونه در آزمایشگاه خاکشناسی اندازهگیری گردید. معیارهای ارزیابی در این مطالعه، میانگین خطا مطلق و ریشه دوم میانگین مربعات خطا باقیمانده با استفاده از روش اعتبارسنجی ارزیابی متقابل بودند. تغییر نما برای کلیه عناصر ترسیم شد. پس از تعیین مدل نیم تغییر نما، اعتبار سنجی الگوی برازش داده شده بوسیله خطای تخمین بررسی گردید. پس از تایید صحت واریوگرام، روش درونیابی کریجینگ انتخاب و نقشه پراکنش عناصر غذایی تولید شد. نتایج نشان دادکه عناصر دارای پراکنش مکانی متفاوت می باشند. بطوریکه در ۹۰ درصد اراضی میزان کربن آلی خاک کمتر از نیاز گندم، پتاسیم و فسفر قابل جذب به ترتیب در ۳۲/۲ و ۴۶ درصد اراضی بیش از حد بحرانی برای گندم بود. در مجموع تهیه نقشه پراکنش عناصر غذایی میتواند نشان دهنده کمبود و یا بیش بود عناصر غذایی در خاک و از آن در بهینهسازی مصرف کودها استفاده گردد.

کریجینگ, گندم, جلگه رخ, سیستم اطلاعات جغرافیایی, زمین آمار