آرمان صداقتی - دانشگاه شهید بهشتی

از آنجا که یکی از مهمترین مباحث در فلسفه ذهن مسئله نگاه دوگانه انگارانه به ذهن و بدن است. در این مقاله سعی شده تا با بررسی دیالوگ فایدون افلاطون و مقایسه برخی مباحث فلسفه ذهن در نزد دکارت و دیگر نظریات معاصر فلسفه ذهن به بررسی ریشه های باورهای دوگانه انگارانه معاصر در این دیالوگ بپردازیم. در این راستا ابتدا به بررسی تفاوت واژه های ذهن و روح پرداخته و می بینیم که ذهن کاربردی است که پس از دکارت در میان فلاسفه ذهن رایج گردید و وجوه شباهت و تمایزی با روح که در دیالوگ فایدون بکار رفته است دارد. در ادامه به بررسی مرگ اندیشی در فایدون می پردازیم که لحظات پایانی سقراط را به تصویر می کشد. همچنین با بررسی نگاه به مرگ و رهایی روح از زندان تن که افلاطون در این دیالوگ بارها بیان کرده است، به جستجوی دوگانه انگاری در میان این بیان از مرگ می پردازیم. سپس به بقای روح پس از مرگ که از مباحث اصلی این دیالوگ است پرداخته و ضمن بررسی نظریات افلاطون در این مورد، شباهت های این اثبات ها با مسئله پایداری خود در فلسفه ذهن را مشاهده خواهیم کرد و همچنین به نظریه یادآوری اشاره می کنیم. مسئله ذهن-بدن که شاید بتوان از آن به عنوان مسئله محوری فلسفه ذهن نام برد در گام بعدی در این دیالوگ بررسی شده و پس از ارائه نظر افلاطون در باب رابطه ذهن-بدن که در دیالوگ فایدون ذکر شده است بطور خلاصه به ارائه نظریات دکارت، رفتارگراها، نظریه این همانی، دوگانه انگاران در ویژگی ها و طبیعت-گرایی بیولوژیک در این باب می پردازیم. مسئله حیوانات و بهره مندی آنها از حالات آگاهانه ذهنی نیز از نگاه افلاطون در دیالوگ فایدون با نگاه دکارت مقایسه گردیده است. در نهایت نیز پس از ارائه ایرادات سیمیاس و کبس در این دیالوگ که در پاسخ به نگاه دوگانه انگارانه سقراط بیان می کنند و پاسخ های سقراط به آنها به زنده بودن این مباحث در فلسفه ذهن امروز اشاره خواهد و در نتیجه گیری پایانی خواهیم دید که این دیالوگ را می توان جز اولین متون فلسفه ذهن دانست و ریشه های نگاه دوگانه انگارانه فیلسوفان پس از افلاطون و بالاخص دکارت را در آن یافت.

افلاطون، فایدون، جاودانگی روح، فلسفه ذهن، دوگانه انگاری، پایداری خود، نظریه یادآوری.