سکینه اشرفی - استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. آدرس: دانشگاه پیام نور استان لرستان، واحد نوراباد، گروه علوم تربیتی
حمیدرضا آراسته - دکتری مدیریت آموزشی، استاد گروه علوم تربیتی، دانشگاه مدیریت، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران
حسن رضا زین آبادی - دکتری مدیریت آموزشی، دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه مدیریت، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران.
حسین عباسیان - دکتری مدیریت آموزشی، دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه مدیریت، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران

هدف: مقاله حاضر با هدف شناسایی پیشران های فرهنگی و اجتماعی دوره های برخط آزاد انبوه (موک) در دانشگاه پیام نور انجام گرفته شد. روش: در این مقاله از روش تحقیق کیفی و رویکرد تحلیل محتوای کیفی جهت تحلیل داده­ها استفاده شده است. مولفه های مورد استفاده بر اساس بررسی اسناد و مدارک و ابزار مصاحبه نیمه ساختارمند شناسایی شده­اند. به منظور بررسی اسناد ­و مدارک و تحلیل یافته های مصاحبه از روش تحلیل محتوای استقرایی در سه سطح باز، محوری و گزینشی استفاده شده است. برای شناسایی جامع ابعاد و مولفه های پیشران های فرهنگی و اجتماعی دوره های موک در دانشگاه پیام نور، علاوه بر بررسی مطالعه های انجام شده در این زمینه، مصاحبه ای نیمه ساختارمند با ۱۵ نفر از خبرگان حوزه در دوره های موک صورت گرفته شد. یافته ­ها: نتایج نشان داد که پیشران­های فرهنگی و اجتماعی دوره های موک در دانشگاه پیام نور شامل سه بعد اصلی: آمادگی روانشناختی و اجتماعی فراگیران و کادر آموزشی، بایست­های فرهنگی و اجتماعی دوره­های موک و بسترسازی فرهنگی و اجتماعی دوره­های موک در مسئولان دانشگاه پیام­ نور و جامعه؛ و ۱۷ مولفه است. نتیجه­ گیری: نتایج پژوهش توجه مسئولان، متخصصان و دست­اندرکاران طراحی و تولید دوره­های موک­ را به زمینه ­های فرهنگی و اجتماعی لازم در سطح دوره، دانشگاه و جامعه به منظور موفقیت هر چه بیشتر این دوره­ها جلب می­کند.

پیشران ها, فرهنگی و اجتماعی, دوره های برخط آزاد انبوه (موک)