ایوب مرادی - مرکز تحقیقات فضایی، پژوهشگاه فضایی ایران، تهران، ایران

گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی تاثیرات قابل ملاحظه ای را بر خاورمیانه گذاشته است، اما شدت تاثیرات در مناطق مختلف یکسان نیست. مطالعه تغییرات کمی آب بیشتر در مقیاسهای ملی و منطقه ای، اما کمتر در مقیاس محلی صورت گرفته است. در مطالعه پیش رو به تاثیر تغییرات اقلیمی بر روی نوسانات آب در منطقه کوهستانی هورامان در غرب ایران، در دو دهه گذشته پرداخته شده است. این مطالعه بر اساس داده های سطح دو ماهواره-های گرانی سنجی گرفته است. در فاز پیش پردازش داده ها، با بهره گیری از روش بهینه سازی فیلتر، سیگنال مربوط به منطقه بارزسازی شده است. همچنین، خطای نشت سیگنال تخمین زده شده است. به-منظور تفکیک مولفه های بیلان آب و نیز برای ارزیابی نتایج روش گرانی سنجی، از مدل های هیدروکلیماتولوژیکی شامل بارش، دمای سطح، ذخیره آب زمین، تبخیر-تعرق و آب محتوی گیاهان استفاده شده است. بین نتایج حاصل از سریهای مختلف گرانی سنجی با همدیگر و با نتایج مدل های هیدروکلیماتولوژیکی هماهنگی قابل قبول وجود دارد. نتایج گرانی سنجی شامل تغییرات فصلی، بین سالی و درازمدت میباشد. روند درازمدت تغییرات نشان می دهد که طی دو دهه گذشته منطقه هورامان بطور میانگین ۶.۷ میلیمتر بر سال کاهش آب داشته است که ۲.۳ میلیمتر از آن مربوط به کاهش آب زیرزمینی بوده است. نتایج مقایسه مدل ها نشان می دهد که تغییر قابل توجه نوع بارش از برف به باران دلیل اصلی افت آب زیرزمینی در طول دوره مورد مطالعه بوده است. نتایج همچنین حاکی از این است که دمای سطح زمین افزایش محسوسی داشته است. بااینحال روند تغییرات تبخیر-تعرق که تحت تاثیر دما و میزان آب قابل دسترس است نوسانات پیچیده ای نشان می دهد.

گرانی سنجی ماهواره ای, آب زیرزمینی, نوع بارش, هورامان