رقیه واحدی - دانشجوی دکتری علوم خاک، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ایران.
میرحسن رسولی صدقیانی - عضو هیات علمی دانشگاه ارومیه-گروه علوم خاک

در شرایط خشک و نیمه خشک ایران اکثر خاک ها آهکی و دارای ماده آلی کم بوده و میزان عنصرهای غذایی کم-مصرف قابل جذب کمی دارند. این پژوهش با هدف بررسی زیست فراهمی برخی عنصرهای کم مصرف تحت تاثیر بیوچار و کمپوست بقایای هرس درختان در حضور باکتری های PGPR در ریزوسفر گندم در شرایط رایزوباکس انجام گردید. فاکتورهای مورد بررسی شامل بقایای آلی (بیوچار، کمپوست و شاهد)، تلقیح میکروبی (تلقیح باکتری PGPRو بدون تلقیح) در خاک ریزوسفر بودند. در پایان دوره رشد، ماده آلی (OM) و غلظت آهن، روی، مس و منگنز در خاک های ریزوسفری و جذب این عناصر در گیاه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که میزان ماده آلی و عنصرهای غذایی کم مصرف در خاک ریزوسفر تحت تاثیر بقایای آلی و باکتری های PGPR افزایش معنا داری داشتند. افزودن بیوچار در شرایط تلقیح منجر به افزایش ۶/۸۴ و ۹/۱۷ درصدی غلظت آهن و منگنز نسبت به شرایط بدون تلقیح در خاک ریزوسفر شد. حضور PGPRها سبب افزایش زیست فراهمی ۲/۵۲ و ۹/۳۴ درصدی روی و مس در تیمار کمپوست در مقایسه با تیمار بدون تلقیح گردید. کاربرد بقایای آلی و تلقیح باکتریایی سبب افزایش جذب عنصرهای غذایی کم مصرف توسط گیاه گندم شد. نتایج نشان داد که بقایای آلی و تلقیح میکروبی می تواند سبب افزایش جذب عناصر کم مصرف گیاه گندم شوند.

باکتری, پیرولیز, رایزوباکس, عنصرهای غذایی کم مصرف, مواد آلی