علی یعقوبی - استادیار دانشگاه گیلان
مریم ضمیری بلسبنه - کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه گیلان

همه معرفت­های بشری به­تدریج روند تطورات تاریخی را سپری کرده و به مرحله کنونی رسیده­اند. این مقاله با استفاده از روش اسنادی، به واکاوی نسبت بین جادو و علم می­پردازد. یکی از حوزه­های معرفتی، معرفت علمی است. بر مبنای پارادایم پوزیتیویستی، تفکر جادویی چون بدیل­های ناپخته و گمراه­کننده تفکر علمی تلقی شده است. پوزیتیویست­ها در روش­شناسی بر مشاهده و تجربه تاکید زیادی می­کردند و امور غیرتجربی را محمل و بی­معنی می­دانستند. این خوانش رادیکالی توسط پوزیتیوست­های جدید اصلاح و تعدیل یافت. برخی فیلسوفان و مردم­شناسان با رویکرد مردم­شناسانه از جادو اعاده حیثیت کردند. آن­ها تاکید می­کنند برهان قاطعی برای برتری علم بر انواع دیگر معرفت وجود ندارد. هر معرفتی دارای بازی­های زبانی گوناگون و مجموعه­ای از واژگان است که درک آن برای بیرون از آن حوزه مشکل است. برمبنای پارادایم مردم­شناختی نوین نیز تفکر علمی و تفکر اسطوره­ای جادویی درآمیخته­اند و در جوامع گذشته و حال وجود داشته و از یکدیگر تغذیه کرده­اند.

جادو, کیمیاگری, تخیل, پزشکی, علم