سمیه عابدینی - دبیر دبیرستان فضیلت ورنامخواست، آموزش و پرورش زرین شهر، اصفهان

یکی از چالشهای آموزشی در محیط کلاس، درس و مدرسه کاهلی، کم میلی و بی رمقی دانش آموزان به امر تحصیلی است که موجب ناراحتی و ابراز نارضایتی کادر مدرسه و خانواده ها می شود. انگیزش پیشرفت تحصیلی به عنوان یکی از انگیزه های پیشرفت، نیرویی درونی است که یادگیرنده را به ارزیابی همه جانبه عملکرد خود با توجه به عالی ترین معیارها، تلاش برای موفقیت در عملکرد و برخورداری از لذتی که با موفقیت در عملکرد همراه است، سوق می دهد. به دلیل تاثیر انگیزش تحصیلی بر موفقیت دانشجویان در گذشته و ده ه های اخیر، روا نشناسان در صدد بررسی و شناسایی عوامل موثر در انگیزش تحصیلی بوده اند. رفتارگرایان ضمن نفی ضمنی انگیزش معتقدند یادگیری و فرایندهای مرتبط با انگیزش به وسیله ی پاداش ها و مشوق ها هدایت می شوند. اما چگونه میتوان انگیزه پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان را تقویت کرد و چه راهکاری برای آن وجود دارد در مباحث علمی کمتر مورد توجه قرار گرفت است. یکی از متغیرهایی که احتمالا در افزایش انگیزه پیشرفت تحصیلی نقش دارد بحث خوش بینی تحصیلی و امید به آینده است. خوش بینی، باور مثبت دانش آموز به اینکه او میتواند در عملکرد تحصیلی دانش از طریق تاکید برتحصیل و یادگیری، اعتماد به همکاری والدین و دانش آموزان و باورداشتن به ظرفیت فردی به منظور حل مشکلات و واکنش به شکستها به صورت انعطاف پذیر، تفاوت ایجاد نماید. خوشبینی دانش آموزان میتواند در بهبود انگیزه های پیشرفت تحصیلی و شغلی مهم و تاثیر گذار باشد مطالعات نشان داده است افرادی که امید و خوشبینی دارند در مقایسه با افراد نا امید و بدبین در مقابله با فشار و استرس های زندگی کمتر دچار ضعف سلامتی جسمی یا افسردگی میشوند و به خوبی میتوانند با این فشارها رو به رو شده و مقاومت کنند. رشد خوشبینی و داشتن امید در دانش آموزان باعث پیشرفت تحصیلی و ارتقاء آنها در دروس شده و همچنین در نوجوانی رسیدن به تحصیلات دانشگاهی و پیشرفت شغلی را با خود به همراه دارد. اما برخی از متغیر ها ممکن است خوشبینی را کاهش دهند از جمله وضعیت اقتصادی والدین، که در ایجاد باور های غلط در مورد اینده تحصیلی تاثیر دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر انگیزش درونی بر خوش بینی تحصیلی و درگیری تحصیلی دانش آموزان، در قالب الگوی تحلیل مسیر انجام شد . بدین منظور ۹۳ نفر از دانش آموزان پسر پایه نهم دبیرستان مقطع متوسطه اول شهرستان ورنامخواست (زرین شهر) به مقیاس های خوش بینی تحصیلی، انگیزش درونی، درگیری تحصیلی پاسخ دادند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد تاثیر تاکید تحصیلی دانش آموزان، اعتماد دانش آموزان به معلمان و احساس هویت نسبت به مدرسه بر انگیزش درونی و درگیری تحصیلی مثبت و معنادار است. همچنین براساس نتایج تاثیر انگیزش درونی بر درگیری تحصیلی دانش آموزان مثبت و معنادار است. انگیزش درونی در رابطه خوش بینی تحصیلی(ارتباط تاکید تحصیلی، اعتماد دانش آموزان و احساس هویت نسبت به مدرسه) با درگیری تحصیلی دانش آموزان نقش واسطهای دارد. علاوه بر این نتایج نشان داد که ۴۶ درصد از واریانس انگیزش درونی و ۴۹درصد از واریانس درگیری تحصیلی توسط متغیرهای موجود در الگوی پژوهش تبیین میشود.

خوش بینی تحصیلی، انگیزش درونی، درگیری تحصیلی، مدرسه، اعتماد.