عاطفه حیرت - استادیار گروه معارف اهل البیت، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
بهاره نکویی - کارشناسی ارشد مشاوره

خود انتقادی مولفه ای است که معمولا با دستیابی به اهداف سرسختانه و قضاوت از خود تعریف می شود واکثرا با احساس بی ارزشی، گناه ، شکست و آسیب همراه است. دو نوع ناکارآمد خود ارزیابی منفی عبارتند از خود انتقادی مقایسه ای و خود انتقادی درونی. از آنجایی که خود انتقادگری یک عامل آسیب پذیری شخصیتی است که باعث ایجاد و حفظ مشکلات روان شناختی از جمله افسردگی و خودکشی می شود. لذا این مقاله به تحلیل حرمت نفس پایین به عنوان یکی از علل خود انتقاد گری درونی و مدل های نظری ارتباط آن با افسردگی می پردازد. مدل آسیب پذیری- مستعد کننده، مدل اثر زخم، مدل رابطه دو سویه، مدل پیشرو-راهنما، مدل آسیب پذیری- استرس، مدل آسیب پذیری با متغیرهای واسطه ای و تعدیل کننده از جمله مدل های تبیین کننده این رابطه است. از طرفی در نقطه مقابل حرمت نفس پایین، عزت نفس وجود دارد. دین اسلام عزت را مخصوص پروردگار دانسته ها و انسان ها در پرتو بندگی الهی می توانند عزت واقعی را تجربه کنند .عوامل افزایش عزت نفس در منابع اسلامی شامل بندگی خداوند، تقوا ، دل بریدن از غیر خدا، حق مداری، صداقت و پرهیز از طمع، رفتارهای جاهلانه و اظهار نیاز به مردم می باشد.

خود انتقادگری حرمت نفس پایین افسردگی توصیه های اسلامی.