محمود حبیبیان شلمزاری - دانشجویان کارشناسی ارشد تغذیه طیور دانشگاه رازی کرمانشاه
ناصر مرادی - دانشجویان کارشناسی ارشد تغذیه طیور دانشگاه رازی کرمانشاه
شهاب قاضی هرسینی - استادیار گروه علوم دامی دانشگاه رازی کرمانشاه

این مطالعه به منظور بررسی اثرات استفاده از سطوح مختلف آلی و معدنی کروم بر عملکرد ایمنی جوجه های گوشتی نگهداری شده در شرایط تنش گرمایی ( 23/9 تا 37 درجه سانتی گراد به صورت دور های) انجام شد. صد و پنجاه قطعه جوجه گوشتی یک روزه در قالب یک طرح کاملا تصادفی به پنج تیمار در سه تکرار و ده جوجه در هر تکرار تقسیم شد . جوج هها از سن یک تا 49 روزگی جیره های پایه ذرت-سویا به همراه سطوح مختلف کروم ( 0 و 600 و 1200 میکروگرم بر کیلوگرم کروم کلرید و 600 و 1200 میکروگرم بر کیلوگرم کروم ال متیونین ) را دریافت کردند. پاسخ ایمنی هومورال با تزریق وریدی محلول 7 درصد گلبول قرمز گوسفندی (SRBC) و تعیین تیتر آنتی بادی در پاسخ های اولیه و ثانویه اندازه گیری شد. نسبت هتروفیل به لنفوسیت نیز به عنوان یک شاخص مورد اعتماد تنش تعیین گردید. همچنین در پایان سن 49 روزگی سه جوجه به ازای هر تیمار کشتار و وزن نسبی اندام های لنفی شامل تیموس، بورس فابریسیوس و طحال تعیین شد. استفاده از سطوح مختلف آلی و معدنی کروم موجب افزایش معنی دار تیتر آنتی بادی در هر دو پاسخ اولیه و ثانویه ایمنی (0/01>P) و همچنین بهبود قابل توجه نسبت هتروفیل به لنفوسیت (0/05>P) و افزایش وزن نسبی تیموس (0/05>P) و طحال شد (0/01>P). به طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از سطوح مختلف آلی و معدنی کروم موجب بهبود عملکرد سیستم ایمنی جوجه های گوشتی گردید و استفاده از این مکمل ها در جیره به عنوان یک راهکار مدیریتی مناسب جهت کاهش اثرات زیانبار تنش گرمایی توصیه م یشود.

پاسخ ایمنی، تنش گرمایی، جوجه های گوشتی، کروم ال متیونین، کروم کلرید