علیرضا محمدی - M.A. in Family Counseling, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
زهره زادحسن - Ph.D. Student, Department of Counseling, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
حسن رحیمی - Assistant Professor of Educational Psychology, Farhangian University, Tehran, Iran
معصومه امینی - Master of General Psychology, Mallard Branch, Islamic Azad University, Mallard, Iran

زمینه و هدف: اختلال نافرمانی مقابله­ای با الگویی از خشم/ تحریک پذیری، رفتار لجبازی/ نافرمانی یا رفتار انتقام جویانه مشخص می­شود که در طول تعامل با حداقل یک فرد به غیر از خواهر و برادر نشان داده می­شود؛ لذا هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری کودک محور (CCBT) و مداخله دلبستگی محور مادر-کودک بر علائم اختلال نافرمانی مقابله ای. روش پژوهش: طرح پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی و شیوه انجام آن شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل و دوره پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کودکان ۱۰ تا ۱۲ ساله مراجعه کننده به یک مرکز مشاوره در منطقه ۸ تهران در سال ۱۴۰۱ بود که به شیوه نمونه گیری در دسترس تعداد ۳۰ نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (هر کدام ۱۰ نفر) و یک گروه کنترل (۱۰ نفر) گمارده شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه علائم مرضی کودک (CSI-۴) پروتکل درمان شناختی رفتاری کودک-محور بر اساس برنامه گربه ناسازگار Kendall & Hedtke (۲۰۰۶) و پروتکل درمان مبتنی بر دلبستگی برگرفته شده از Purnell (۲۰۰۴) و King & Newham (۲۰۰۸) بود. یافته­ ها: یافته ها حاکی از آن است که هر دو درمان بر اختلال نافرمانی مقابله ای موثر بود. اثربخشی هر دو نیز در مرحله پیگیری طبق آزمون تعقیبی  بنفرونی پایدار بود. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد میان اثربخشی آن ها تفاوت معنادار وجود ندارد و هر دو به یک میزان اثربخش هستند (۰۵/۰>p). نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت که درمان مبتنی بر دلبستگی کودک-مادر و درمان شناختی رفتاری کودک محور در درمان اختلال نافرمانی مقابله ای کودکان موثر بود. لذا پیشنهاد می شود متخصصین در درمان از این دو رویکرد بهره ببرند.

Oppositional defiant disorder, mother-child attachment intervention, child-centered cognitive behavioral therapy, اختلال نافرمانی مقابله ای, درمان شناختی رفتاری کودک محور, مداخله دلبستگی محور مادر-کودک