آیدا ارجمندتبار - دانش آموخته دکتری، گروه معماری، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران.
راحله رستمی - استادیار معماری، گروه معماری، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران.

سنجش و ارزیابی ماتریکس ترجیحات بصری برگرفته از نظریه کاپلان ها در مناظر طبیعی و غیر­شهری نشان­داده مناظری برای مردم ارجح هستند که نیازهای مخاطبان را در چهار کیفیت ادراکی همچون انسجام، پیچیدگی، خوانایی و رازگونگی برآورده­سازند. اما این نظریه در مناظر شهری به­طور موثری مورد بررسی قرار نگرفته­است. با توجه به تثبیت این نظریه در مناظری همچون مرغزارها، جنگل ها و چمنزارها و از طرف دیگر وجود تراکم­های ساختمانی در مناظر شهری و عاری­بودن آنها از پوشش گیاهی مناسب و همچنین اهمیت مناظر خیابان های مسکونی به واسطه در معرض دید قرار­داشتن هر روزه برای شهروندان، این تحقیق بر­آن شد تا با تاکید بر میزان شاخص سبزینگی به معنای سبزینگی قابل رویت برای شهروندان و قرابت آن با مناظر طبیعی از آن قسم، ماتریکس ترجیحات بصری را در چنان مناظر شهری مورد ارزیابی قرار دهد. به منظور آزمون این نظریه، تصاویر مناظر خیابانی مسکونی متعلق به پرتراکم­ترین محله مسکونی شهر ساری (ناحیه بخش هشت) معیار قیاس برای قضاوت عموم گشت و نظرات مخاطبان به واسطه پرسشنامه­های ساختار­یافته در یک رویکرد کمی گردآوری­شد. در روش تحقیقی از نوع توصیفی_همبستگی، تجزیه و تحلیل داده­های به دست آمده به واسطه نرم­افزار آماری spss نشان داد که ماتریکس ترجیحات بصری با وجود افزایش شاخص سبزینگی در مناظر شهری همانند مناظر طبیعی موثر واقع­نشده و چهار متغیر این ماتریکس بر ترجیح بصری نهایی عموم به­طور معناداری موثر نبوده­اند؛ هرچند آن ترجیح نهایی با افزایش شاخص سبزینگی به­طور مستقل ارتباط نشان داده و افزایش یافته­است. همچنین نتایج نشان داد، عوامل ساختاری مناظر معابر مسکونی همچون عرض معابر بر نحوه اثر­گذاری چهار متغیر این ماتریکس بر ترجیح بصری نهایی موثر بوده، به­گونه ای که معابر با عرض کمتر به­طور مشخص تابع قویتری از ماتریکس کاپلان ها هستند.

شاخص سبزینگی, ترجیح بصری, متغیر های اطلاعاتی, تصاویر مناظر خیابانی, عرض معبر