ابوالفضل ترابی جهرمی - کارشناسی ارشد مهندسی کامپیوتر – نرم افزار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیضاء ، رئیس اداره عملیات سازمان حمل و نقل ریلی شهرداری شیراز
وحید خلیفه - کارشناسی رشته مهندسی الکترونیک موسسه آموزش عالی پاسارگاد شیراز ، کارشناس مهندسی برق سازمان حمل و نقل ریلی شهرداری شیراز

هدف مقاله حاضر بررسی نقش و تاثیر سیستم های نظارتی و کنترلی در ایمنی عملیات خطوط قطار شهری (مترو) می باشد که در راستاری روش تحقیق توصیفی– تحلیلی انجام شده است. امروزه با ظهور نسل جدیدی از سیستم های نظارتی در صنعت حمل و نقل ریلی، امکان مکانیزه شدن فرآیند نظارت در بخشهای عملیاتی مترو فراهم شده است. در صنعت مترو سیستم های نظارتی از طریق متمرکز کردن عملیات کنترل و نظارت به ساماندهی عملیات نواحی سوئیچیگ خطوط شبکه مترو می پردازند. نتایج نشان داد که سیستم های نظارتی مترو در شرایط بحرانی بدون دخالت عامل انسانی در حفظ ایمنی شبکه ریلی چندان کارایی ندارند اما این سیستم ها می توانند با ارائه ابزارهای مناسب ، امکان اتخاذ تصمیم صحیح و مناسب را برای راهبران مرکز فرمان به منظور بازگرداندن شبکه مترو به حالت عادی فراهم نمایند. از سوی دیگر فرآیند نظارت در شبکه مترو در موارد حاد نظیر بروز اغتشاشات ترافیکی از طریق پوشش کنترلی و نظارتی فرآیندهای مهم عملیات مترو نظیر اعزام تیم نگهداری و تعمیرات، نظارت برصحت عملکرد محافظ اتوماتیک قطار ، توقف اضطراری قطار در طول مسیر یا در امتداد سکوی مسافری ، تخلیه مسافران درمواقع اضطراری و غیره ، خطوط مترو را به خوبی مدیریت می کند. در ضمن یکی از مهمترین فاکتورها در خطوط راه آهن و مترو دستیابی به ایمنی بالا همراه با توان جابه جایی بالای مسافر و با سرعت مناسب است. به منظور حصول به این هدف و با توجه به این که در دنیای امروزی زمان ارزش خود را بیشتر از قبل نمایان می کند لزوم کاهش تاخیرها و افزایش سرعت قطارها امری کاملا محسوس بوده و به همین دلیل استفاده از قطارهای سرعت بالا در کشورهای مختلف گسترش یافته است.

قطار شهری، مترو، سیستم های نظارتی و کنترلی، ایمنی، ایمنی عملیات خطوط قطار شهری