زهرا یوسفی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران
ایوب عزیزی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران
امیر فدائی فر - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران
علی کیانی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران
افروز شریفی - بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.

هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی اثرات افزودن سطوح مختلف رطوبت به جیره کاملا مخلوط بر عملکرد، فعالیت آنزیمی شکمبه، فراسنجه های شکمبه ای و خونی بره های پرواری بود. در پژوهش حاضر، از ۲۸ راس بره نژاد لری با میانگین سن ۶±۱۲۰ روزه و میانگین وزن زنده ۴/۳ ± ۴/۳۳ استفاده شد. دام ها در چهار تیمار آزمایشی و هفت تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی قرار گرفتند. جیره های آزمایشی که در آن ها سطوح ۱۰ (شاهد)، ۲۰ و ۳۰ و ۴۰ درصد رطوبت وجود داشت به مدت ۵۶ روز به دام ها تغذیه شدند. داده­های به دست آمده در قالب ظرح کاملا تصادفی با استفاده از رویه GLM نرم افزار آماری SAS تجزیه شدند. نتایج نشان داد که غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه تا سطح ۳۰ درصد رطوبت جیره به صورت خطی افزایش یافت (۰۵/۰>P). افزایش درصد رطوبت جیره های آزمایشی تا سطح ۳۰ درصد باعث افزایش خطی غلظت کل اسیدهای چرب فرار و پروپیونات شکمبه گردید (۰۵/۰>P)، هرچند غلظت pH و سایر اسیدهای چرب فرار شامل استات، بوتیرات، ایزوبوتیرات، والرات، ایزووالرت و نسبت استات به پروپیونات تحت تاثیر درصد رطوبت جیره قرار نگرفت (۰۵/۰P). هرچند فعالیت آنزیم­های میکروکریستالین سلولاز و فعالیت تجزیه کاغذ صافی در شکمبه و متابولیت­های شیمیایی خون شامل گلوکز، پروتئین تام و نیتروژن اوره­ای خون (BUN) تحت تاثیر جیره ها قرار نگرفتند (۰۵/۰P>). افزایش سطح رطوبت جیره تا ۳۰ درصد باعث افزایش خطی میزان مصرف ماده خشک و افزایش وزن روزانه دام ها شد (۰۵/۰>P). هرچند، مصرف NDF و ADF جیره ای، وزن نهایی دام ها و ضریب تبدیل خوراک تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (۰۵/۰P>). در کل، نتایج پژوهش حاضر نشان داد که افزودن رطوبت به جیره غذایی تا سطح ۳۰ درصد سبب بهبود شرایط هضم و تخمیر شکمبه و به تبع، عملکرد رشد بره های پرواری شد.

بره پرواری, رطوبت جیره, فراسنجه های تخمیری, فعالیت آنزیمی