معصومه رحیمی دهچراغی - دانشجوی دکتری علوم مرتع، دانشکده منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
حسین ارزانی - استاد گروه احیای مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
حسین آذرنیوند - استاد گروه احیای مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
محمد جعفری - استاد گروه احیای مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
محمدعلی زارع چاهوکی - استاد گروه احیای مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

روش های مرتع داری یکی از ارکان مهم مدیریت مرتع هستند. در مدیریت چرای دام با توجه به سیستم چرایی و روش مرتع داری این امکان وجود دارد که بتوان وضعیت مرتع را با هزینه اندک و با مدیریت بهینه ارتقاء داد. لذا در این تحقیق نیز برای مدیریت بهینه مرتع لار آبسر در استان مازندران، سیستم چرایی و روش مرتع داری مورد توجه قرار گرفت. در این پژوهش درجه وضعیت مرتع در هر تیپ گیاهی با استفاده از روش چهار فاکتوری و گرایش مرتع نیز به روش ترازو تعیین شد و پس از مطالعات خاکشناسی به عنوان یک بخش ضروری در اکوسیستم های مرتعی، با توجه به وضعیت و گرایش در هر تیپ گیاهی، روش مرتع داری و سیستم چرایی انتخاب شد. نتایج نشان داد همه تیپ های گیاهی مرتع لار آبسر دارای وضعیت متوسط و خوب هستند و گرایش آن ها نیز ثابت و در برخی از تیپ ها مثبت است. در تیپ های گیاهی (Festuca ovina- Onobrychis cornuta) و (Bromus tomentellus- Hordeum bulbosum) با توجه به وضعیت خوب و گرایش مثبت، روش مرتع داری تعادلی پیشنهاد می گردد و در آن باید تلاش شود تا شرایط خوب مرتع حفظ شود. با قطعه بندی این دو تیپ گیاهی و اجرای برنامه تناوب چرا، از چرای زودرس جلوگیری می شود و به علت زیاد بودن تعداد دام در واحد سطح از هدرفت علوفه ممانعت به عمل می آید. درنتیجه چرای علوفه به طور یکنواخت انجام خواهد شد و زمانی که دام به قطعه دیگر هدایت می شود فرصتی به گیاهان قطعه اولی داده می شود تا به رشد خود ادامه دهند. در سایر تیپ های مرتع لار آبسر روش مرتع داری طبیعی خواهد بود به طوری که با بهبود ترکیب گیاهی به روش طبیعی به گیاهان مجالی داده می شود تا امکان زادآوری و جایگزینی بیابند و ضمن دادن فرصت کافی به گیاهان، حداکثر استفاده از علوفه مرتع صورت می گیرد. لذا قبل از هر گونه دخالت در اکوسیستم های مرتعی باید براساس وضعیت و گرایش وضعیت، روش مرتعداری انتخاب شود؛ و تا آنجا که امکان پذیر است پوشش گیاهی مرتع را بطور طبیعی و با انتخاب سیستم چرایی مناسب ارتقا داد و از دخالت دیگر روش های پرهزینه اجتناب نمود. به نظر می رسد انتخاب روش های مرتع داری و سیستم های چرایی مناسب در تیپ های گیاهی می تواند یک گام مفید و موثر برای مراتع باشد.

تناوب چرا, گرایش مرتع, مازندران, مرتع داری تعادلی, وضعیت مرتع