فرهاد ویسی - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، گروه مهندسی طبیعت، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
داود اخضری - دانشیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، گروه مهندسی طبیعت دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر معدن منگنز صوفیوند شهرستان هرسین استان کرمانشاه بر خصوصیات خاک، رشد و ویژگی های فیزیولوژیک گیاه گون زرد (Astragalus parrowianus) در سال ۱۳۹۸ انجام شد. نمونه برداری ها در اردیبهشت ماه از خاک و گیاه بر اساس طرح سیستماتیک تصادفی در پنج دایره هم مرکز در فواصل مختلف ۱۰۰، ۵۰۰، ۱۰۰۰، ۱۵۰۰و ۲۰۰۰ متری در اطراف معدن منگنز صوفیوند انجام شد. همچنین ۶ نمونه از گیاه گون و خاک منطقه شاهد (خارج از مراتع اطراف معدن و در شرایط مشابه ادافیکی و توپوگرافی) نیز تهیه شد. نتایج نشان داد که رشد و خصوصیات فیزیولوژیک گون به طور معنی داری تحت تاثیر فاصله از معدن منگنز قرار گرفته است. به طوری که بیشترین نسبت وزن ریشه به اندام هوایی (۸۵/۰)، فاکتور انتقال (۹/۱)، فاکتور غلظت ریشه (۴) و نسبت پرولین (μmol/g ۸/۰) در گون در فاصله ۱۰۰ متری از معدن مشاهده شد که در سطح احتمال ۰۵/۰ با شاهد اختلاف معنی داری داشت. همچنین کمترین طول ساقه ( cm۱۲) ، کل محتوای نیتروژن (% ۳)، اسانس (% ۲/۰)، فعالیت آنزیم کاتالاز (Units/mg ۴۵/۰) و آنزیم پراکسیداز (Units/mg ۲/۰) در فاصله ۱۰۰ متری از معدن منگنز مشاهده شد که همگی با شاهد تفاوت معنی داری در سطح احتمال ۰۵/۰ داشتند. مقایسه میانگین مقدار کمی پارامترهای مذکور در فواصل ۱۰۰، ۵۰۰، ۱۰۰۰، ۱۵۰۰و ۲۰۰۰ متری با تیمار شاهد نیز اختلاف معنی داری را در سطح احتمال ۰۵/۰ نشان داد. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که هر چه به معدن نزدیک شویم اثرات منگنز بر گیاه گون بیشتر و مخرب تر شده است.

کاتالاز, پراکسیداز, پرولین, مواد آلی, کرمانشاه, Astragalus