محمدعثمان امراء - دانشجوی دکترای، رشته آگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل، ایران
محمود رمرودی - دانشیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، ایران
علیرضا راشکی - دانشیار گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
محمد گلوی - استاد دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، ایران
میترا جباری - استادیار دانشکده کشاورزی، مجتمع آموزش عالی سراوان، ایران

شهرستان سراوان ازجمله مناطق خرماخیز کشور بوده و خرمای رقم مضافتی جزء ارقام پرمحصول و درجه یک این ناحیه است. پدیده گردوغبار در این شهرستان در فصل تابستان مصادف با بهره برداری از درختان خرما حادث می شود. در این تحقیق به بررسی اثر گردوغبار بر برگ و خوشه درختان خرما و میزان عملکرد آن در سه منطقه سراوان، جالق و روتک با شدت گردوغبار متفاوت در دو سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ پرداخته شد. تعداد پنج نخلستان در هریک از سه منطقه انتخاب و درون هر نخلستان تعداد پنج پایه درخت خرما مشخص و از هریک تعداد ۵ برگ به صورت غیر یکنواخت و تصادفی انتخاب گردید. نمونه گیری در طول ماه های اردیبهشت، خرداد، تیر و مرداد انجام شد. نتایج بیانگر تاثیر شدت گردوغبار بر خشک شدن برگ ها و برگچه ها و بازارپسندی میوه بود. طبق بررسی­های آماری میزان گردوغبار در مناطق مورد مطالعه در طی دو سال متوالی تاثیر شایسته و غیرقابل انکاری در تغییرات صفات مورد مطالعه در سه منطقه داشت. نتایج مقایسه میانگین عملکرد نهایی خرما نشان داد که منطقه سراوان دارای بیشترین عملکرد به میزان ۱۴/۲۱۰ کیلوگرم در درخت و مناطق جالق و روتک به ترتیب دارای عملکرد ۵۷/۱۲۹ و ۷۷/۶۳ کیلوگرم در درخت بودند. این نتایج نشان دهنده کاهش عملکرد ۳۰ تا ۴۰ درصدی خرمای رقم مضافتی در منطقه روتک با بیشترین شدت گردوغبار بود. نتایج بررسی ها نشان دهنده اثرهای مخرب گردوغبار بر صفات مورد بررسی بود.

نخل خرما, رقم مضافتی, رسوبات سطح برگ, عملکرد