محمد ابوالقاسمی - دانشجو دکترای بیابان زدایی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران،
حنانه محمدی کنگرانی - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
حسین آذرنیوند - استاد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
محمد علی امامی میبدی - عضو انجمن علمی شتر ایران

مراتع از گونه های مختلف گیاهی با خصوصیات رویشی متفاوت تشکیل شده که ارزش چرایی معینی دارند. ازاین رو دام چراکننده نیز برحسب آن از خود رفتار چرایی خاصی بروز می دهد. بدون شناخت این رفتارها، برنامه ریزی و مدیریت مرتع و دام مقدور نمی باشد. این پژوهش طی سال های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ در مراتع حاشیه کویر طبس بر روی گله های شتر انجام شد. پارامترهایی مانند مدت زمان چرا، مدت زمان استراحت، زمان حرکت دام، طول مسافت طی شده و سرعت حرکت دام با استفاده از دستگاه GPS بررسی گردید. نتایج نشان داد که در فصول بهار، تابستان، پاییز و زمستان مدت زمان چرا، زمان حرکت دام، طول مسافت طی شده و سرعت حرکت دام در سطح ۱ درصد و پارامتر مدت زمان استراحت در سطح ۵ درصد دارای اختلاف معنی دار بودند. بیشترین مدت زمان چرا (۳۴۲ دقیقه)، مدت زمان استراحت (۱۱۹ دقیقه) و طول مسافت طی شده (۶۶/۲۱ کیلومتر) توسط شتر در مراتع مورد مطالعه در فصل تابستان و کمترین آنها در فصل زمستان بود. بیشترین سرعت حرکت (۱۲/۲ کیلومتر بر ساعت) و زمان حرکت (۳۵۹ دقیقه) در فصل بهار و کمترین آنها در فصل زمستان بود. بنابراین اطلاع از پارامترهای مذکور مدیریت مرتع را در تعیین زمان مناسب برای حرکت شتر در مرتع یاری کرده و سبب افزایش عملکرد دام خواهد شد.

زمان چرا, دام, مدیریت مرتع, ارزش چرایی, زمان استراحت