بررسی میزان مرگ سلولی و پارامترهای مربوط به آن در شرایط تنش خشکی و ارتباط آنها با کاهش عملکرد دانه در ارقام گندم ایرانی

خشکی فرآیند فیزیولوژیک- بیوشیمیایی پیچیده ای است که با تولید رادیکالهای آزاد اکسیژن سبب لیپیداسیون غشا سلولی و در نهایت مرگ سلول می گردد. به همین منظور و برای بررسی اثر تنش خشکی بر میزان تجمع رادیکال آزاد پراکسیدهیدروژن (H2O2)، لیپیداسیون غشای سلولی (LPO)، پایداری غشای سلولی (MSI)، میزان نشت یونی (LE) و میزان مرگ سلولی (CD) در ارقام گندم ایرانی و شناسایی ارقام مقاوم، 20 رقم گندم ایرانی شامل 18 رقم گندم نان و 2 رقم گندم ماکارونی در یک آزمایش مزرعه ای در سال زراعی 89-1388 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در منطقه باجگاه مورد ارزیابی قرار گرفتند . این آزمابش در قالب دو طرح بلوک کامل تصادفی جدا از هم و با دو سطح رطوبتی مطلوب ( 100 درصد ظرفیت مزرعه) و تنش خشکی (45 درصد ظرفیت مزرعه) و با سه تکرار طراحی و اجرا گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که میزان پراکسیدهیدروژن، لیپیداسیون غشای سلولی، نشت یونی و مرگ سلولی به طور معنی داری افزایش یافت، اما میزان پایداری غشای سلولی کاهش معنی داری از خود نشان داد. طی این آزمایش مشخص شد که ارقام مقاوم مانند آذر 2، چمران و کوهدشت دارای کمترین میزان لیپیداسیون غشای سلولی، تجمع پراکسید هیدروژن و مرگ سلولی بودند بالا ترین سطح پایداری غشا سلولی را نشان دادند. همچنین این ارقام مقاوم از بالاتری عملکرد در شرایط تنش خشکی برخوردار بودند . این روند در ارقام حساس مانند الموت، بهار و زرین عکس بود. دو رقم آذر 2 و الموت به ترتیب به عنوان مقاوم ترین و حساس ترین رقم شناخته شدند.

Keywords:

گندم , تنش خشکی , مرگ سلولی , لیپیداسیون غشای سلولی , پایداری غشا سلولی , پراکسیدهیدروژن , نشت یونی