رضا خدابخش یوسفی - دکتری فقه سیاسی گرایش بین الملل، جامعه المصطفی العالمیه

ظهور موضوعات نوپدید در عرصه اجتماعی-سیاسی و فرهنگی-تربیتی که مستلزم استنباط و تحقق بخشی احکام آن ها، توسط فقیهان می باشد. از جمله فقیهان؛ بروجردی و گلپایگانی توجه خاصی به آن موضوعات داشتند که بیان و کاربست نظریه آن ها در حل بسیار از مشکلات اجتماعی-سیاسی و فرهنگی- تربیتی، ضرورت دارد. بنابراین، پرسش پژوهش، بدین صورت مطرح می شود: قلمرو اختیارات فقیه از منظر بروجردی و گلپایگانی چیست؟. پاسخ این پرسش، با روش توصیفی-اجتهادی در چارچوب نقد و بررسی ادله ولایت فقیه از منظر آن ها می باشد. گلپایگانی، در اثبات ولایت فقیه از ادله نقلی به روایات عامه، خاصه و دلیل عقلی استناد نموده و مرحوم بروجردی تنها در تبیین دلیل عقلی بسنده نموده است. هر دو به انتصاب فقیهان از سوی پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) تصریح نمودند که تمام آنچه که برای پیامبر و امامان معصوم ثابت بود، برای فقیه نیز ثابتند به جز مواردی که به دلیل خاص ثابت شده که از مختصات پیامبر و امامان معصوم است. در نهایت هر دو، قلمرو اختیارات ولایت فقیه را به امور حسبه می دانند، ولی هر دو قلمرو امورحسبه را همانند دیگران، در چند مورد محدود نمی دانند؛ بلکه تمام فعالیت های سیاسی، فرهنگی، تربیتی و امنیتی حتی تلاش برای ایجاد نهاد فرهنگی-تربیتی و حکومت اسلامی را نیز شامل می دانند.

قلمرو ولایت, ولایت فقیه, ادله عامه, امور حسبه, گلپایگانی و برجردی