رجبعلی افتخاری - دکترای فقه تربیتی جامعه المصطفی العالمیه

مبانی انسان شناسی از مبانی اساسی در تعلیم و تربیت است، از این رو پژوهش پیرامون آن اهمیت راهبردی دارد. پژوهش حاضر با موضوع مبانی انسان شناسی تعلیم وتربیت در اندیشه شهید مطهری انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است. یافته های پژوهش نشان می دهد، از نگاه شهید مطهری مبانی انسان شناسی تعلیم و تربیت، سلسله ویژگی ها و توانمندی هایی است که همزاد انسان است و ریشه در ذات و سرشت او دارد و در منابع دینی هم به آن اشاره گردیده است. این مجموعه ویژگی ها اساس و مبنای تعلیم و تربیت می باشند و فعالیت ها و برنامه های آموزشی و تربیتی هم باید در همین راستا سامان یابند. براین اساس شناسایی این ویژگی ها و سازمان دادن فعالیت ها و برنامه های تربیتی بر اساس آن امری اجتناب ناپذیر است. شهید مطهری، مهم ترین ویژگی های انسان را ترکیب انسان از روح و جسم، برخوردار از فطرت خدادادی، نیروی عقل، اراده و اختیار، دارای حس مسئولیت پذیری می داند. همچنین انسان را موجودی فرض می کند که مستعد تاثیر پذیری از شرایط است؛ اما در عین حال می تواند در مقابل شرایط مقاومت کرده از حرف دیگران تاثیر نپذیرد. انسان در عین حال که از توانایی های زیاد برخوردار است؛ اما توانایی های او محدود است. همچنین تفاوت افراد از لحاظ استعداد و توانایی را از شاهکاری های نظام خلقت می داند که مبنای تصمیم گیری ها در مدیریت اجتماعی و انتخاب شغل و حرفه در حوزه معیشت می باشد. امور یاد شده از اهم مبانی انسان شناسی در تعلیم و تربیت است که همواره در فرایند تعلیم و تربیت باید مورد ملاحظه باشد. از آنجای که مبانی مذبور اغلب بامنابع دینی هماهنگ است می توان از این مبانی به مبانی تعلیم و تربیت اسلامی یاد گرد.

مبانی, انسان, ویژگی های انسان, تعلیم و تربیت اسلامی, متفکران دینی