کمال جوانمرد - گروه جامعه شناسی، واحد شهرقدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران .

هدف: " مارسل موس"به اعتقاد اصحاب علوم اجتماعی فاتح سرزمین جدید جامعهشناسی ورزش است؛ سرزمینی که در آن، انسان محصول بدن خویش خوانده میشود و تصور بر آن است که کلیهی تکنیکها و فنون بدن، بازتاب ایستارها و ساختارهای اجتماعی و برآیند بستر فرهنگی بوده و حرکات کالبدی با فرهنگ و نظام اجتماعی ارتباط تنگاتنگی دارد. مارسل موس، فاتح سرزمینی است که طلیعهدار ورود علم اجتماعی به عرصهی فعالیتهای بدن و همچنین بازی و رویدادهای ورزشی است تا بدین وسیله، بنیان جامعهشناسی ورزش را پی افکند. هدف از این مقاله بررسی و بازشناسی اندیشه های این جامعه شناس کلاسیک در حوزه ورزش و بازی و کارکردهای اجتماعی و فرهنگی این پدیده ها است.روش شناسی: روش تحقیق این مطالعه بر اساس ماهیت موضوع از نوع اسنادی است و به تبع آن از فن کتابخانه جهت گردآوری اطلاعات استفاده شده است.یافته ها: در این نوشتار، نخست نگاهی گذرا به زندگی و آثار مارسل موس، جامعهشناس فرانسوی شده، سپس کاربست اندیشههای اجتماعی او در زمینهی بازی و ورزش تشریح شده و بنمایههای افکار وی در زمینهی علم نوظهور جامعهشناسی ورزش مورد بررسی قرار گرفته است. آنگاه به تبیین شالودهی نظریههای وی در مورد واقعیتهای اجتماعی تام از جمله بازیها و ورزش با تاکید بر مقالهی "فنون بدن" نظری افکنده و به طبیعت انسان و جنس فنون کالبدی و همچنین عواطف آدمی که همگی رنگ و بوی فرهنگی دارد و از عنصر مشترک جامعهشناختی به نام "عادتواره" پیروی میکند، پرداخته شده است. سرانجام تحلیل بازیها با استفاده از رسم اقوام ابتدایی به نام "پتلاچ" که مارسل موس آن را از بومیان سواحل شرقی به عاریت گرفته، انجام شده است.نتیجه گیری: مارسل موس مدعی شده بر اساس این رسم، انگیزه و هدف انسان از بازی نه صرفا سود و منفعت مالی، بلکه اهداف غیراقتصادی از جمله تحکیم روابط و ارتقا جایگاه و منزلت اجتماعی بوده است.

مارسل موس, جامعه شناسی ورزش, فنون بدن, عادت واره, پتلاچ