ابوذر عمرانی - دکترای روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی
امین کوشکی - استادیار علوم سیاسی دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار

اندیشه تکفیر به جریان سلفی گری و بازگشت به اندیشه و رویه سلف صالح ارجاع داده می شود و دارای ویژگی هایی مانند ظاهرگرایی، افراط و خشونت است. مواردی مانند ارجاع به سلف صالح و تقدس واژه هایی مانند خلافت، جهاد و شهادت و مسائلی مانند جهل و ناآگاهی در کنار حمایت کشورهایی مانند ایالات متحده امریکا از عربستان سعودی از مهم ترین دلایل گسترش اندیشه تکفیر در جهان اسلام بوده است. پژوهش حاضر ضمن توجه به مباحث مطروحه قصد دارد نقش عربستان سعودی در گسترش اندیشه تکفیر را بررسی کند. در این راستا پرسش این است که عربستان سعودی چه نقشی در گسترش اندیشه تکفیر در جهان اسلام در دوره معاصر داشته است؟ با توجه به اینکه رویکرد سلفی گری و تکفیر از صدر اسلام تاکنون توسط اشخاص و گروه های مختلفی مانند احمد بن حنبل، ابن تیمیه و ابن عبدالوهاب مورد حمایت و تبلیغ واقع شده و این رویکرد در قالب وهابیت، مذهب رسمی عربستان سعودی را شکل داده است، فرضیه این است که گسترش اندیشه تکفیر به معنای گسترش ایدئولوژی رسمی عربستان سعودی و به همین جهت مورد حمایت و تبلیغ این کشور است. یافته های پژوهش نشان می دهد که عربستان سعودی با رویکردهای آموزشی، تبلیغاتی رسانه ای و حمایت مالی از اندیشه تکفیر و جریان های تکفیری حمایت گسترده ای به عمل آورده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به نقش عربستان سعودی در گسترش اندیشه تکفیر پرداخته است.

اندیشه تکفیر, سلف صالح, سلفی گری, وهابیت, عربستان سعودی