مهسا اعلم الهدی - کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران
علی زینالی - دانشیار، گروه روانشناسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران

هدف این پژوهش بررسی مدل خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان: نقش فراشناخت و فراهیجان با میانجیگری یادگیری خودراهبر بود. روش پژوهش مقطعی از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش همه دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر ارومیه در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ به تعداد ۲۷۸۶۳ دانش آموز بودند. بر اساس فرمول کوکران تعداد ۳۷۹ دانش آموز به عنوان نمونه با روش نمونه گیری خوشه ای با رعایت نسبت جنسیت، پایه تحصیلی و ناحیه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی مک ایلروی و بانتینگ (۲۰۰۲)، سیاهه فراشناخت اونیل و عابدی (۱۹۹۶)، پرسشنامه فراهیجان میتمانسگروبر و همکاران (۲۰۰۹) و مقیاس یادگیری خودراهبر فیشر و همکاران (۲۰۰۱) بودند. داده ها با روش مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از تحلیل مسیر در نرم افزار LISREL-۸.۸ تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که فراشناخت و فراهیجان مثبت بر یادگیری خودراهبر و خودکارآمدی تحصیلی اثر مستقیم و مثبت، فراهیجان منفی بر یادگیری خودراهبر و خودکارآمدی تحصیلی اثر مستقیم و منفی و یادگیری خودراهبر بر خودکارآمدی تحصیلی اثر مستقیم و مثبت داشت. همچنین، فراشناخت و فراهیجان مثبت با میانجیگری یادگیری خودراهبر بر خودکارآمدی تحصیلی اثر غیرمستقیم و مثبت و فراهیجان منفی با میانجیگری یادگیری خودراهبر بر خودکارآمدی تحصیلی اثر غیرمستقیم و منفی داشت (۰۵/۰>P). بنابراین، برای بهبود خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان می توان برنامه هایی برای افزایش فراشناخت و فراهیجان مثبت و کاهش فراهیجان منفی طراحی و از طریق کارگاه های آموزشی اجرا کرد.

خودکارآمدی تحصیلی, فراشناخت, فراهیجان, یادگیری خودراهبر, دانش آموزان